Het arbeidsrecht en de onderneming. Proeve tot meta)juridisch onderzoek naar de betekenissen van arbeid en onderneming in en voor het arbeidsrecht als elementen voor een geactualiseerde reconstructie van dat recht.

摘要

DANKWOORD VINHOUDSTAFEL VIIDEEL I. INLEIDING 1HOOFDSTUK 1. AFBAKENING EN VERANTWOORDING VAN HET ONDERWERP VAN DIT ONDERZOEK 1HOOFDSTUK 2. ONDERZOEKSMATIGE UITGANGSPUNTEN 6HOOFDSTUK 3. METHODOLOGIE 18HOOFDSTUK 4. DE THEORY OF THE FIRM 23§ 1.DUIDING EN BETEKENIS VOOR HET ARBEIDSRECHT 23§ 2.KORTE TOELICHTING BIJ DE THEORY OF THE FIRM TEGEN DE ACHTERGROND VAN ‘THE NATURE OF THE FIRM’ VAN COASE 26HOOFDSTUK 5. DE FRANSE INSTITUTIONELE LEER 28§ 1.KORTE TOELICHTING VAN DE FRANSE INSTITUTIONELE LEER 28I.Hauriou 30II.Situering van het institutionele denken van Hauriou in zijn visie over de sociale werkelijkheid 32III.Hauriou’s conceptie van de institutie 35A.Algemeen 35B.De institutie-lichaam 371.De elementen van de institutie-lichaam 372.De oprichting van een institutie-lichaam 393.Het dagelijks functioneren en verdwijnen van een institutie-lichaam 42IV.De ontwikkeling van de institutionele leer na Hauriou 42§ 2.DUIDING EN BETEKENIS VOOR HET ARBEIDSRECHT 45HOOFDSTUK 6. DE IDEE VAN HET SOCIAAL RECHT VAN GURVITCH 51§ 1.GURVITCH 51§ 2.DE IDEE VAN HET SOCIAAL RECHT VAN GURVITCH 53I.Prolegomena 53A.Juridisch monisme versus juridisch pluralisme 53B.Santi Romano en de rechtsorde 55II.De idee van het sociaal recht 59A.De idee van het sociaal recht: toelichting bij de taxonomie 59B.De idee van het sociaal recht, het juridisch pluralisme en de onderneming 64HOOFDSTUK 7. OPBOUW VAN HET ONDERZOEK 71DEEL II. HET ARBEIDSRECHT 73HOOFDSTUK 1. OVER ARBEIDSRECHT EN SOCIAAL RECHT 73HOOFDSTUK 2. DE OORSPRONG VAN HET ARBEIDSRECHT 75§ 1.HET ONTSTAAN VAN HET BELGISCHE ARBEIDSRECHT: EEN UITERMATE BEKNOPTE SCHETS 75§ 2.DE ONDERNEMING EN DE STRUCTUUR VAN HET ARBEIDSRECHT 85§ 3.DE TOTSTANDKOMING VAN HET BELGISCHE ARBEIDSRECHT EN DE DOCTRINAIRE AANDACHT VOOR DE ONDERNEMING IN HET ARBEIDSRECHT 86HOOFDSTUK 3. GRONDSLAGEN EN GRENZEN VAN HET ARBEIDSRECHT 90§ 1.ARBEIDSRECHT: REVOLUTIONAIR OF CORRECTIEF? 90§ 2.ARBEIDSRECHT: EEN FUNCTIONELE OF EEN FUNDAMENTELE GRONDSLAG? 92§ 3.PERSONELE, FORMELE EN MATERIËLE KENMERKEN VAN EEN ARBEIDSRECHT MET EEN FUNDAMENTELE GRONDSLAG 97§ 4.KORT BESLUIT: DE PERSONELE, FORMELE EN MATERIËLE KENMERKEN EN DE FUNCTIES VAN HET ARBEIDSRECHT IN HET LICHT VAN ZIJN MEEST FUNDAMENTELE DOELSTELLING 112DEEL III. DE ONDERNEMING 113HOOFDSTUK 1. DE ONTWIKKELING VAN DE ONDERNEMING 116HOOFDSTUK 2. HET BEGRIP ONDERNEMING IN HET POSITIEVE ARBEIDSRECHT: OMNIS DEFINITIO PERICULOSA EST? 119§ 1.PROLEGOMENA. DE ONDERNEMING: EEN RECHTSBEGRIP? 119§ 2.BETEKENIS VAN HET ONDERNEMINGSBEGRIP IN DE ONDERSCHEIDEN ARBEIDSRECHTELIJKE BEPALINGEN 121I.De onderneming in haar patrimoniaal-juridische dimensie 122II.De onderneming in haar technisch-geografische dimensie 151A.De onderneming: technische bedrijfseenheid 152B.De onderneming in een technisch-geografische context 169III.De onderneming in haar organisatorisch-economische dimensie 171A.De definiëring van de onderneming in het kader van regelingen betreffende de structurele werknemersparticipatie 1721.De onderneming in het supra- en internationale structurele werknemersparticipatierecht 1722.De onderneming in het nationale werknemersparticipatierecht 178B.De overgang van onderneming 1791.Europees kader 1792.Belgische reglementering en toepassing 205C.De onderneming en anciënniteit 213D.Andere situaties waarbij de onderneming als organisatorisch-economische entiteit aan de orde is 224IV.De ideële dimensie van de onderneming 226A.Willekeurig ontslag 226B.Rechtvaardiging van ongelijke behandeling 229V.De onderneming in meerdere dimensies of in deze of gene dimensie 230§ 3.DE ONDERNEMING EN VERWANTE BEGRIPPEN 240I.Begrippen die in hoofdzaak aansluiten bij de patrimoniaal-juridische dimensie van de onderneming 240A.De juridische entiteit 240B.Het juridisch lichaam 241C.De groep en het concern 2411.Algemeen 2412.De groep 2463.Het concern 250D.De onderneming in moeilijkheden en de onderneming in herstructurering 254II.begrippen die in hoofdzaak aansluiten bij de technisch-geografische dimensie van de onderneming 259A.De inrichting 259B.De bedrijfslocatie 260C.De zetel 261D.De vestiging 263E.De arbeidsplaats 264F.Het filiaal 266III.Begrippen die aansluiten bij de organisatorisch-economische dimensie van de onderneming 266A.De instelling 266B.Gedeelte van de onderneming 267IV.De onderneming en het handelsfonds/handelszaak (pm) 268V.Begrippen die naargelang de context aansluiten bij deze of gene dimensie van de onderneming 269A.De plaatselijke eenheid/de plaatselijke eenheden 269B.De dienst 271C.Het bedrijf 272D.De afdeling van de onderneming 277E.Onderdeel van de onderneming 278F.De bedrijfstak 279§ 4.DE INSTITUTIONELE LEER EN HET ONDERNEMINGSBEGRIP 281I.De institutionele leer, het ondernemingsbegrip en de ideële dimensie van de onderneming: prolegomena 281II.Institutionele taxonomie der ondernemingen 282III.(Meta)juridische relevantie van het criterium “ondernemingsidee” 285A.Het belang van de onderneming 285B.De ondernemingsidee en enkele fundamenten van de rechtswetenschap: enige wenken 289C.De ondernemingsidee, de aard van de arbeidsverhouding en het toepassingsgebied van het arbeidsrecht 2911.De institutionele leer en het contract 2912.Het toepassingsgebied van het arbeidsrecht 313D.De ondernemingsidee en de juridische constructie van de onderneming 313IV.(Meta)juridische relevantie van het criterium “ondernemingsintegratie” 318A.Begripsbepaling en indeling 318B.Algemene theoretisch-juridische vertaling van het criterium der ondernemingsintegratie 318C.De relevantie van het criterium der ondernemingsintegratie: enkele wenken 319D.Criteria voor het concrete onderzoek naar de aanwezigheid van ondernemingsintegratie 322§ 5.DE DEFINIËRING VAN DE ONDERNEMING IN HET ARBEIDSRECHT: BESLUIT 325I.Aanpassing van de werkdefinitie van de onderneming aan de vereisten van het arbeidsrecht 326II.De verschillende dimensies van de onderneming: een begrippenkader 330III.De koppeling tussen het voorstel en het (arbeids)recht 335HOOFDSTUK 3. DE AFBAKENING VAN DE ONDERNEMING IN HET ARBEIDSRECHT 340§ 1.DE POSITIEF-ARBEIDSRECHTELIJKE AFBAKENING VAN HET BEDRIJF 341I.De vaststelling van de arbeidsrechtelijke afbakening van de het bedrijf 341II.Het werken onder gezag als arbeidsrechtelijk criterium om de onderneming in haar organisatorisch-economische dimensie af te bakenen 345§ 2.DE AFBAKENING VAN HET BEDRIJF AAN DE HAND VAN DE WERKNEMERS EN DE THEORY OF THE FIRM 371I.De theory of the firm en de afbakening van het bedrijf 371II.De algemene (meta)juridische invulling van de begrippen gezag en bedrijfsafhankelijkheid 384III.De arbeidsrechtelijke relevantie van het onderscheid tussen gezag en bedrijfsafhankelijkheid 393IV.De verdere concretisering van een juridisch criterium bedrijfsafhankelijkheid: naar een onderscheid tussen formele bedrijfsafhankelijkheid en materiële bedrijfsafhankelijkheid 400HOOFDSTUK 4. DE VASTSTELLING VAN DE ONDERNEMING 407HOOFDSTUK 5. DE BEPALING VAN DE ONDERNEMING IN HET ARBEIDSRECHT IN HET LICHT VAN DE THEORY OF THE FIRM, DE INSTITUTIONELE LEER EN DE IDEE VAN HET SOCIAAL RECHT VAN GURVITCH: EEN BEKNOPTE MAAR NOODZAKELIJKE SYNTHESE 428§ 1.HET VRAAGSTUK VAN DE BEPALING VAN DE ONDERNEMING ALS VECTOR VOOR DE OPSTELLING VAN EEN (META)JURIDISCHE CONCEPTIE VAN DE ONDERNEMING 428§ 2.DE VERHOUDING TUSSEN (META)JURIDISCHE CONCEPTIE VAN DE ONDERNEMING EN DE FUNCTIES VAN HET ARBEIDSRECHT 434HOOFDSTUK 6. DE ARBEIDSRECHTELIJKE OPERATIONALISERING VAN HET ONDERNEMINGSBEGRIP: TERUGKOPPELING NAAR DE CENTRALE ONDERZOEKSSTELLING 438DEEL IV. HET ARBEIDSRECHT EN DE ONDERNEMING: VERDERE CONCRETISERING VAN DE BETEKENIS VAN DE GEËXPLICITEERDE ONDERNEMINGSCONCEPTIE 443HOOFDSTUK 1. RECHTSBRONNEN IN HET ARBEIDSRECHT 444HOOFDSTUK 2. DE WERKGEVER, HET CONCERN VAN JURIDISCHE ENTITEITEN EN HET ARBEIDSRECHT 459§ 1.HET BEGRIP WERKGEVER IN HET ARBEIDSRECHT: ALGEMEEN 459§ 2.DE WERKGEVER IN EEN CONCERN VAN JURIDISCHE ENTITEITEN 462§ 3.DE EFFECTIVITEIT VAN HET ARBEIDSRECHT EN DE WERKGEVER IN HET CONCERN VAN JURIDISCHE ENTITEITEN 466§ 4.HET GEËXPLICITEERDE ONDERNEMINGSMODEL ALS MIDDEL TOT TOETS VAN DE EFFECTIVITEIT VAN HET ARBEIDSRECHT IN CONCERNS VAN JURIDISCHE ENTITEITEN 473HOOFDSTUK 3. PARTICIPATIE VAN ARBEID IN DE ONDERNEMING 479§ 1.DE GRAAD VAN PARTICIPATIE EN DE SOCIAAL-DEMOCRATISCHE DROOM 482I.Het tijdstip van informatie en raadpleging bij fundamentele beleidsbeslissingen inzake de toekomst van de onderneming en de sociaal-democratische droom 486II.Het eigendomsrecht: een grens voor de realisatie van verregaander participatie van de arbeid in de onderneming? 489§ 2.DE VERHOUDING TUSSEN DE PARTICIPATIE VAN ARBEID IN DE ONDERNEMING EN DE REPRESENTATIEVE WERKNEMERSORGANISATIES 497§ 3.DE RELEVANTE DIMENSIE VAN DE ONDERNEMING VOOR DE ORGANISATIE VAN STRUCTURELE PARTICIPATIE VAN ARBEID IN DE ONDERNEMING 502HOOFDSTUK 4. DE BESCHERMING BIJ OVERGANG VAN ONDERNEMING 508§ 1.DE TOEPASSELIJKHEID VAN DE BESCHERMING BIJ OVERGANG VAN ONDERNEMING IN GEVAL VAN EEN WIJZIGING VAN CONTROLE DOOR AANDELENOVERDRACHT 508§ 2.DE MOGELIJKHEID OM DE TOEPASSELIJKHEID VAN DE REGLEMENTERING UIT TE SLUITEN DOOR TE WEIGEREN DE WERKNEMERS OVER TE NEMEN 513HOOFDSTUK 5. RECHTSMISBRUIK BIJ ONTSLAG EN WILLEKEURIG ONTSLAG 520HOOFDSTUK 6. DE EENZIJDIGE WIJZIGING VAN DE ARBEIDSVOORWAARDEN 530HOOFDSTUK 7. UITLEIDEND HOOFDSTUK BIJ HET VIERDE DEEL 541DEEL V. UITLEIDING 543LIJST VAN IN DE TEKST VERMELDE AUTEURS ALIJST VAN CITATEN DIE ONDERDELEN INLEIDEN CBIBLIOGRAFIE EI.Doctrine eA.Boeken en verzamelwerken eB.Bijdragen in verzamelwerken oC.Artikels in tijdschriften aaII.Rechtspraak mmA.Europees en buitenlands mmB.Belgisch oo