W warunkach wielkostadnego chowu ptaków istnieje szereg czynników, które moga w sposób przejsciowy lub staly uposledzac funkcje ukladu immunologicznego, czyli wywolywac immunosupresje. Immunosupresja moze byc uwarunkowana genetycznie, gdzie ubocznym skutkiem genetycznego doskonalenia ptaków jest na ogól obnizona ich naturalna (wrodzona) odpornosc. Immunosupresyj-nie moga równiez oddzialywac rózne czynniki nieza-kazne, na które ptaki sa narazone w chowie wielko-stadnym. Do tych czynników nalezy zaliczyc bledy w technologii chowu, nawet krótkotrwale przerwy w dostepie ptaków do wody i paszy, na ogól niczym nie uzasadnione stosowanie antybiotyków juz od pierwszego dnia odchowu pisklat. Uposledzenie funkcji ukladu immunologicznego wystepuje takze w przypadku niedoborów witamin (szczególnie witaminy A), makro- i mikroelementów (zwlaszcza sodu) czy obecnosci pestycydów, metali ciezkich i mikotoksyn w paszy. Najczesciej jednak immunosupresja ma tlo zaka971ne, gdzie obok pasozytów (kryptosporidia) (9), grzybów (Aspergillus spp.) (23) i bakterii (Mycoplasma spp.) (2), (E. coli, Bordetella avium) (26) najwazniejsza role odgrywaj a wirusy. Na ogól wszystkie zakazenia wirusowe w pewnym stopniu prowadza do immunosupresji. Nalezy jednak podkreslic, ze pewna grupa wirusów wykazuje szczególnie takie oddzialywanie. W odniesieniu do ukladu odpornosciowego indyków wirusem takim jest adenowims krwotocznego zapalenia jelit (Haemorrhagic enteritis virus - HEV). Rola tego wirusa w patologii indyków, zarówno na swiecie (l, 7, 8, 21), jak i Polsce (13-15) nieustannie rosnie, zwlaszcza w wywolywaniu procesów chorobowych o zlozonej etiopatogenezie.
展开▼
