Ocena stanu gornictwa wegla kamiennego w Polsce w latach 2016-2018 przy wykorzystaniu metody bilansu dochodow publicznych

摘要

Artykul jest kontynuacja wczesniejszych prac prowadzonych w Glownym Instytucie Gornictwa w Katowicach nad ocena stanu gornictwa wegla kamiennego w Polsce, ktore obejmowaly lata 2013-2015. Analizy wykonane metoda bilansu dochodow publicznych uwzgledniaja platnosci publicznoprawne ponoszone przez branze gornicza i jej bezposrednie otoczenie spoleczno-gospodarcze. Metoda bilansu dochodow publicznych w przeciwienstwie do "klasycznej" ekonomii oceniajacej dzialalnosc gospodarcza na podstawie osiaganych zyskow zaklada, ze ilosciowym miernikiem interesu spolecznego jest dochod publiczny, na ktory skladaja sie roznego rodzaju daniny publiczne, glownie podatki. W artykule przedstawiono wyniki porownania wysokosci kosztow operacyjnych i zyskow (strat) generowanych przez spolki weglowe w latach 2016-2018 ze strumieniami pienieznymi, ktore w wyniku ich dzialalnosci wracaja do funduszy publicznych w formie podatkow, platnosci i innych danin. Wykazano znaczne obciazenie gornictwa daninami publicznoprawnymi oraz wrazliwosc tej branzy na zmienna koniunkture na swiatowych rynkach surowcow energetycznych, w tym wegla. Zwrocono rowniez uwage na szczegolne znaczenie branzy wegla kamiennego dla polityki spolecznej i bezpieczenstwa surowcowego kraju. Uzyskane wyniki analiz wskazuja, ze polskie gornictwo rowniez w latach niskich cen na rynku wegla przysparza polskiej gospodarce wymierne korzysci. Potwierdza to celowosc dalszego funkcjonowania gornictwa w Polsce, jednak przy zalozeniu prowadzenia efektywnych dzialan restrukturyzacyjnych, ktorych wynikiem beda nizsze koszty produkcji wegla.