Polepszenie wlasnosci konstrukcyjnych stali mozna uzyskac poprzez wykorzystanie rezultatow odpowiednio zaplanowanych doswiadczen. Moga one zidentyfikowac oddzialywania synergiczne, czyli wzajemne wzmacnianie dzialania poszczegolnych czynnikow powodujace, ze laczny efekt jest wiekszy od sumy efektow ich dzialania oddzielnego. Dzialania synergiczne wykazuja m.in. pierwiastki stopowe. Przedstawione efekty uzyskano w oparciu o eksperymenty zrealizowane wedlug planow czynnikowych dwuwartosciowych (2~(n-p)) i ich rozwiniecia - planow kompozycyjnych. W pierwszym etapie optymalizacji formuluje sie pozadane efekty badanego procesu. Po ich zweryfikowaniu przeprowadza sie serie eksperymentow, ktorych celem jest wyznaczenie poszukiwanego optimum. W kazdym etapie badan stosuje sie metody statystyczne i analityczne pozwalajace na weryfikacje poprawnosci podejmowanych decyzji [L. 1, 3]. Poszukiwane wlasnosci mechaniczne stali odgrywaja rowniez wazna role we wlasnosciach tribologicznych zwiazanych z tarciem i zuzywaniem materialow. Zmieniajac np. parametry procesow obrobki cieplnej stali, mozemy spowodowac polepszenie lub pogorszenie jej odpornosci na zuzycie. W pracy poddano analizie trzy wybrane gatunki stali: C40, 41Cr4, 42CrMo4 i za pomoca metod planowania eksperymentow pokazano wplyw temperatury odpuszczania, udzialu martenzytu oraz zawartosci wegla na ksztaltowanie sie wlasnosci mechanicznych badanych stali. Na podstawie przeprowadzonych badan okreslono tzw. wspolczynniki regresji i ulozono rownania, w ktorych pokazano wplyw poszczegolnych zmiennych na wlasnosci stali.
展开▼
