WIRUS NEKROZY POMIDORA (TOMATO TORRADO VIRUS) - NOWY PATOGEN POMIDORA

摘要

W roku 2003, w Wielkopolsce (okolice Kalisza) na pomidorze szklarniowym odmiany Grace obserwowano objawy chorobowe dotad nie notowane na tej roslinie w Polsce. Porazone rosliny byly zahamowane we wzroscie, listki i liscie znieksztalcone, czesto z objawami nekroz. Chorobie tej towarzyszylo nasilone wystepowanie maczlika szklarniowego (Trialeurodes vaporariorum). Wstepnie przeprowadzone badania wykazaly, ze czynnikiem sprawczym byl wirus sferyczny i potwierdzono w warunkach eksperymentalnych, ze maczlik szklarniowy faktycznie ma zdolnosc jego przenoszenia (Pospieszny 2005). Jedynym wirusem sferycznym, jaki dotad wystepowal na pomidorze w Polsce jest wirus mozaiki ogorka (Cucumber mosaic virus}, ktory jednak nie jest przenoszony przez maczlika. Z koleimaczlik szklarniowy byl opisywany jako wektor nitkowatych kriniwirusow, ale nie wirusow sferycznych. Izolat wirusa sferycznego wyizolowanego z pomidora oznaczylismy jako Wal'03. Dwa kolejne izolaty oznaczone jako Ros i Kra i podobne do izolatu Wal'03 pozyskalismy dopiero w roku 2007 z pomidora szklarniowego z woj. mazowieckiego. Takze i w tym przypadku wystepowaniu wirusow towarzyszyl maczlik szklarniowy. Na chorych roslinach wystepowaly klasyczne dla tego wirusa objawy chorobowe w postaci zoltych przebarwien, a potem nekroz listkow zaczynajacych sie od ich nasady i nastepnie obejmujace cale liscie, a nawet cale szczyty. Podobne objawy chorobowe na pomidorach obserwowano w poludniowo-wschodniej Hiszpanii, region Murcia. Choroba ta przez miejscowych producentow pomidora byla nazwana jako "Torrado", co oznacza "opalona ogniem" (roslina). Wirus ten zostal zidentyfikowany i opisany w roku 2007 (Verbeek i wsp. 2007a) i nazwany Tomato torrado virus (ToTV). Nie jest on podobny do zadnego z dotad opisanych wirusow i zaproponowano dla niego nowy rodzaj Torradovirus.