Uitbating van het hoogspanningsnet tot aan (over?) de limieten? Een evolutie van de laatste jaren en vooruitzicht

摘要

De laatste jaren hebben we de wereld van de hoogspanningsnetbeheerder of Transmission System Operator (TSO) sterk zien evolueren. De grensverbindingen, die initieel bedoeld waren als onderlinge ondersteuning tussen naburige TSO's in geval van nood, werden versterkt en de commerciële transportcapaciteit werd ter beschikking gesteld van de marktspelers waardoor de internationale uitwisselingen sterk toegenomen zijn maar ook de ongecontroleerde fluxen in het Europese transportnet. De toename van hernieuwbare productie, vooral uitzon en wind, draagt bij tot het volatieler karakter van de productie. Wegens de bijzondere samenstelling van het productiepark in België en de economische wetmatigheden betekent dit dat we op bepaalde tijdstippen meer en meer met het fenomeen van teveel (niet-samendrukbare) productie te maken zullen krijgen en op andere momenten met een mogelijks tekort; wat in specifieke omstandigheden aanleiding kan geven tot risico op schaarste. Zowel het behoud van de frequentie op 50 Hz (balanceren van productie en belasting) als de bevoorradingszekerheid worden hot topics zoals de afgelopen discussies rond integratie van hernieuwbare energie als het effect van het (tijdelijk) stilleggen van de nucleaire eenheden Doel 3 en Tihange 2 vanaf de zomer 2012 hebben aangetoond. Eén mirakeloplossing bestaat niet maar oplossingen zullen bestaan uit een combinatie van verschillende opties: investeringen in netinfrastructuur en flexibele productiecapaciteit, een goed functionerende markt met performante mechanismes die de juiste incentives geven aan de marktspelers, samen met grensoverschrijdende oplossingen en technologische oplossingen zoals beter controleerbare uitrustingen (phase shifting transformers, hoge performantiegeleiders, HVDC kabels,...), dynamic line rating en meer internationale coördinatie zullen bijdragen tot een smart hoogspanningsnet welke toelaten om het net steeds dichter bij de limieten uit te baten. De TSO zal actief moeten bewaken, zowel previsioneel als in real time, dat de limieten niet overschreden worden want dan kunnen de gevolgen op Europese schaal dramatisch zijn.%Recent years have seen significant changes in the world of the high-voltage transmission system operator (TSO). Cross-border connections, which were initially intended as a mutual support mechanism between neighbouring TSOs in case of emergency, have been strengthened and commercial transmission capacity has been made available to market players, leading to a sharp increase in international exchanges but also in uncontrolled flows in the European transmission system. The increase in renewable generation, especially solar and wind power, is contributing to the growing volatility of power generation. Due to the specific composition of Belgium's generation facilities as well as to economic factors, this means that we will increasingly experience periods when too much (non-flexible) power is generated while facing possible shortfalls at other times; which, under specific circumstances, could result in the risk of power shortage. Maintaining the frequency at 50 Hz (balancing of generation and load) and security of supply are both becoming hot topics, as demonstrated by the recent discussions on the integration of renewables in the wake of the (temporary) shutdown of the Doel 3 and Tihange 2 nuclear units from summer 2012. There is no one miracle solution. Rather, solutions will arise from a combination of different options: investments in grid infrastructure and flexible generating capacity, a well-functioning market with efficient mechanisms that provide the right incentives to market players, together with cross-border solutions and technological solutions such as better-controllable equipment (phase shifting transformers, high-performance conductors, HVDC cables, etc.), dynamic line rating and more international coordination will help to create a smart high-voltage grid that can be operated increasingly close to its limits. TSOs will have to actively ensure, in both forecasts and real time, that the limits are not exceeded as this could have dramatic consequences at a European level.