Glutaminian jest glownym pobudzajacym neuro-przekaznikiem osrodkowego ukladu nerwowego (OUN) ssakow. Podczas rozwoju mozgu jako czynnik neurotroficzny wplywa na migracje neuronow, wydluzanie ich wypustek oraz synaptogeneze (2, 19), a post-natalnie wlaczony jest w uczenie i zapamietywanie (6). Uwolniony z neuronow glutamatergicznych wychwytywany jest do neuronow i bardziej intensywnie do astrocytow. Wychwycony do neuronow sluzy ponownie jako neuroprzekaznik. Wychwycony do astrocytow metabolizowany jest do glutaminy przy udziale syntetazy glutaminianowej zlokalizowanej w wypustkach tych komorek otaczajacych synapsy glutamater-giczne. Glutamina uwolniona z astrocytow powraca do neuronow i sluzy jako substrat do ponownej syntezy neuroprzekaznika (8, 13). W warunkach fizjologicznych ogranicza to dzialanie glutaminianu, chroniac neurony przed nadmiernym pobudzeniem postsynap-tycznych receptorow glutamatergicznych i jego neu-rotoksycznym dzialaniem (31). Nadmierne stezenie glutaminianu w przestrzeni pozakomorkowej prowadzi do zmian neurodegeneracyjnych i moze odgrywac role w wielu stanach patologicznych OUN (18, 26). W wychwyt i regulacje pozakomorkowego stezenia glutaminianu wlaczone sa bialkowe glejowe i neuronalne transportery rozniace sie rozmieszczeniem w OUN (16). Glownymi glejowymi transporterami glutaminianu zlokalizowanymi w astrocytach sa GLAST (L-glutamate/L-aspartate transporter) i GLT (L-glutamate transporter) (11, 27).
展开▼
