?izofreninin Etyopatogenezinde Katekol-O-Metiltransferaz (COMT) Geninin Rolü

摘要

?izofreniye yakalanma riskinde genetik fakt?rler büyük ?neme sahiptir. Genetik alan?ndaki ilerlemeler sayesinde son y?llarda ba?lant? analizleri ile ?izofrenide risk fakt?rü olabilecek bir?ok gen tan?mlanm??t?r. Tan?mlanan aday genler üzerinde farkl? populasyonlarda bir?ok yatk?nl?k ?al??mas? yap?lm??t?r. Ancak ?al??malar farkl? toplumlarda farkl? sonu?lar vermekte ve replike sonu?lar elde edilmesinde sorunlar ya?anmaktad?r. Biz bu derleme ?al??mas?nda ?izofreninin genetik temelleri üzerinde durmay? ve dopamin ile ba?lant?l? yolaklarda ?nemli bir molekül olan katekol-O-metiltransferaz enziminin geni ile ?izofreni aras?ndaki ba?lant?y? incelemeyi ama?lad?k. Katekol-O-metiltransferaz enzimi (catechol-O-methyltransferase-COMT) enzimi, katekolamin biyokimyas? ve farmakolojisinde ve son zamanlarda da katekol metabolizma varyasyonlar?n?n genetik mekanizmas? ve klinik sonu?lar? a??s?ndan büyük ?neme sahip bir enzimdir. COMT, S-adenozil-metiyoninden ald??? metil grubunu katekol ?ekirde?i (dopamin, norepinefrin ya da katekol ?strojen gibi) üzerindeki hidroksil grubuna transfer eder. COMT genindeki genetik varyasyonlar, psikiyatrik bozukluklardan ?strojen ba?lant?l? kanserlere kadar bir?ok klinik fenotip ile ili?kilendirilmi?tir ve ?izofreni ile ba?lant?s? ?e?itli gruplar taraf?ndan ?al???lm??t?r. COMT genindeki en yayg?n ?al???lm?? polimorfizm rs4680 polimorfizmidir ve genin ürününde 158. kodonda valin-metiyonin de?i?imine neden olmaktad?r. Farkl? popülasyonlarda bu polimorfizm üzerinde yap?lan ba?lant? ?al??malar?nda hem negatif hem de pozitif sonu?lar elde edilmi?tir. Bu sonu?lar yorumlan?rken ?izofreninin ?evre ve gen etkile?imlerinin neden oldu?u bir hastal?k oldu?u ve hastal???n temelinde bir?ok gen ürününün etkin olabilece?i g?z ?nünde bulundurulmal?d?r.