Wplyw odksztalcenia wzglednego na zmniejszenie chropowatosci powierzchni po obrobce nagniataniem

摘要

Obrobka nagniataniem jest jednaz metod obrobki wykanczajacej metali, ktora polega na wykorzystaniu miejscowego odksztalcenia plastycznego, wytwarzanego w warstwie wierzchniej przedmiotu wskutek okreslonego, stykowego wspoldzialania twardego i gladkiego narzedzia (o ksztalcie kuli, krazka, walka lub innym) z powierzchniaobrabiana. Proces nagniatania odbywa sie “na zimno", bez dodatkowego podgrzewania przedmiotu i narzedzia - wyjatek stanowi sposob elektromechaniczny. Odksztalcenia plastyczne sawywolane przez uklad sil powodujacych naciski powierzchniowe przekraczajace wartosc naprezenia uplastyczniajacego materialu obrabianego. Zachodzaone na zimno powodujac oprocz przemieszczania nierownosci takze zgniot w warstwie wierzchniej obrabianego przedmiotu. Efektem przemieszczania (“plyniecia") nierownosci powierzchni, wskutek oddzialywania na powierzchnie obrabianagladkiego i praktycznie nieodksztalcalnego narzedzia, jest zmniejszenie chropowatosci powierzchni obrobionej, natomiast efektem zgniotu - zasadnicza zmiana wlasciwosci warstwy wierzchniej przedmiotu obrabianego. Zjawiska te, chociaz wystepujanajczesciej jednoczesnie, mogamiec roznaintensywnosc, zaleznie od zadanego glownego efektu obrobki. Stosujac odpowiedniakonstrukcje narzedzi nagniatajacych oraz dokladne obrabiarki, mozna - oprocz wymienionych efektow obrobkowych nagniatania -otrzymac rowniez zwiekszenie dokladnosci wymiarowej, a takze (przy pewnych sposobach nagniatania) dokladnosci ksztaltu obrabianych przedmiotow. Celem przeprowadzonych badan bylo okreslenie wplywu odksztalcenia wzglednego i parametrow technologicznych procesu nagniatania na zmniejszenie chropowatosci powierzchni walkow ze stali niestopowej C45 i ze stali stopowej nierdzewnej X5CrNiMol7-12-2 stosowanej na waly napedowe odsrodkowych pomp okretowych.