Bili?sel Davran???? Terapi - Uykusuzluk Protokolü ve Etkililik ?al??malar?n?n G?zden Ge?irilmesi [Cognitive Behavioral Therapy - Insomnia Protocol and Review of Efficacy Studies]

摘要

Günümüzde uyku ile ilgili problemlerde art?? g?rülmektedir. Hem ülkemizde hem de di?er ülkelerde uykusuzluk bozuklu?unun (insomni) en s?k kar??la??lan uyku bozukluklar?ndan biri oldu?u belirtilmektedir. Bu ara?t?rma kapsam?nda, uykusuzluk bo-zuklu?unun bili?sel davran???? terapi temelli tedavisi ve bu tedavi yakla??m?n?n etkilili?ini inceleyen ?al??malar g?zden ge?irilmi?tir. Derleme i?in Medline, PsycINFO, PsycARTICLES, Web of Science, JStore veri tabanlar? incelenerek 2005-2019 y?llar? aras?ndaki Bili?sel Davran???? Terapi Uykusuzluk Protokolünü (BDT-U) konu edinmi? ?al??malar incelenmi?tir. ?lgili alan yaz?na g?re BDT-U’nun uykusuzluk belirtilerini azaltmada, uyunan uyku süresini art?rmada, müdahaleden sonra elde edilen ka-zan?mlar?n korunmas?nda olumlu sonu?lar? mevcuttur. Yap?lan baz? ?al??malarda müdahalenin bir k?s?m dezavantajlar?n?n oldu?u vurgulansa da sadece uykusuzluk bozuklu?unun tedavisinde de?il, uykusuzluk bozuklu?u ile beraber g?rülen depre-syon, anksiyete gibi rahats?zl?klar?n tedavisinde de bu müdahalenin etkili bir tedavi y?ntemi oldu?u anla??lmaktad?r. Uluslararas? alan yaz?nda s?k?a kullan?lan ve etkilili?inin ara?t?r?ld??? BDT-U protokolünün, ulusal alan yaz?nda etkililik ?al??ma-lar?n?n henüz yap?lmad??? g?rülmü?tür. Bu nedenle yap?lan ?al??mada bu konu ile ilgili uluslararas? alan yaz?nda yap?lan ?al??malar g?zden ge?irilmi?tir.