Dünyada ve Türkiye'de Halk Saelyey Uzmanlyk Eeitiminin Tarih?esi, Y?eriei ve Ystihdam Politikalary

摘要

Yngiltere ve Almanya'da halk saelyeynyn bir uzmanlyk daly olarak kabul edilmesi XIX. yüzyyl ortalarynda, ABD ve Rusya'da ise XX. yüzyyl batlarynda olmuttur. Türkiye'de ise halk saelyey uzmanlyk eeitimi 1958 yylynda Refik Saydam Hyfzyssyhha Okulu'nda, 1965 yylynda Hacettepe, ve 1967 yylynda Atatürk üniversitesi'nde verilmeye batlanmyttyr. Halk saelyey uzmanlyk eeitimi programlarynda 1800'lü yyllarda sanitasyon, bulatycy hastalyklar ve baeytyklama konulary ?ncelikliyken, 1900'lü yyllaryn ikinci yarysynda saelyk y?netimi ve epidemiyoloji temel eeitim i?eriei olarak belirlenmittir. 1966 yylynda Avrupa Halk Saelyey Okullary Müdürleri Toplantysy'nda eeitim i?erieine uluslararasy saelyk ?rgütleri, saelyk planlamasy ve saelyk ekonomisi konulary da eklenmittir. Daha sonralary halk saelyey daha multidisipliner bir alan haline gelmit ve eeitim programyna medikal sosyoloji ve antropoloji eklenmittir. Türkiye'de 2013 yyly itibaryyla 520 halk saelyey uzmany ve 286 halk saelyey typta uzmanlyk ?erencisi vardyr. Uzmanlyk eeitimi 57 anabilim dalynda verilmektedir. Halk saelyey uzmanlarynyn %51'i Saelyk Bakanlyey'nda, %47'si üniversitelerde ?alytmaktadyr. Saelyk Bakanlyey kadrolarynda ?alytan halk saelyey uzmanlarynyn 2003 yylynda %17'si, 2010 yylynda %25'i y?netici olarak g?revlendirilmittir. Saelyk Bakanlyeynda saelyk y?neticilerinin g?revlendirilmesi syrasynda halk saelyey uzmanlyk eeitimi almyt olma kotulunun dikkate alynmadyey g?rülmektedir. Halk saelyey uzmanlarynyn, Yl Halk Saelyey Müdürlüeü ve TSM'lerde "mutlaka" y?netici olarak g?revlendirilmeleri saelanmalydyr. Halk saelyey uzmanlarynyn atamalarynda ?ncelikle il halk saelyey müdürlükleri y?netici kadrolary (müdür, müdür yardymcysy, tube müdürü), daha sonra nüfusu 100.000'in üzerindeki TSM'lerin sorumlu hekimliei kadrolary kullanylmalydyr. Türkiye Halk Saelyey Kurumu Merkez Tetkilaty'nda, ?alytan halk saelyey uzmany sayysy artyrylmalydyr