PROTESTAN M?SYONERLER VE M?LL? DEVLETLER?N DO?U?U: ROBERT KOLEJ VE BULGAR M?LL? DEVLET? ?RNE??

摘要

Misyonerlik, bir din yayma etkinli?i olarak, Hristiyanl???n ?te dünya alg?s?n? yani Tanr?’n?n Krall???’n? henüz benimsenmedi?i, hatta tan?nmad??? dünyalara ta??nma ?abas? olarak ifade edilebilir. Bununla birlikte misyonerlik ?al??malar?n?n bir kültür, ideoloji, hatta siyaset arac? olarak g?rülmesi mümkün olan y?nleri de vard?r. Misyonerlik yeni bir olgu olmamakla birlikte, bu hali ile modern devlet olgusunun geleneksel toplumlara yayg?nla?t?r?lmas?n?n da bir arac?d?r. Protestan-Evanjelik misyonerlik ise ulus devletlerin ortaya ??kmas?nda 19. Yüzy?l ortalar?ndan itibaren Balkan toplumlar?nda hayli i?levsel bir ayr??t?rma ve ulusal kimlik kazand?rma arac? olmu?tur. Din adamlar?n?n organize etti?i Protestan-Evanjelik misyonerli?in e?itim kurumlar? arac?l??? ile yürütüldü?ü ve yaln?z Balkan toplumlar?n? hedef almad???; Hindistan gibi istisnalar g?z ard? edilmeksizin “millet” sistemi alt?nda ya?ayan Katolik, Ortodoks ve Gregoryen Hristiyanlara ve Müslüman toplumlara da y?neldi?i g?rülmektedir. Misyonerlik ?al??malar?n?n “yeni” dünyadan “eski” dünyaya y?neldi?i 19. Yüzy?l; Sanayi Devrimi, Ayd?nlanma, R?nesans ve Reform hareketlerinin sonu?lar?n?n da gü?lü hissedilmeye ba?land??? ge?i?ler ve de?i?imler d?nemidir. ?mparatorluklar?n, hanedanlar?n ve ?ok uluslu toplumlar?n yeni kimlikler ve yeni siyasal yap?lar etraf?nda ?rgütlendi?i bu d?nem ?te yandan yenidünya (Amerikan) de?erlerinin eski dünyaya (Avrupa ve Asya) yay?lmaya ba?lad??? d?nemdir. Bu ?al??mada, üstteki sat?rlarda ifade edilen ?er?evede “millet” sistemi etraf?nda ?ok dinli ve ?ok kültürlü Osmanl? toplumunun siyasal merkezi olan ?stanbul’da Evanjelik Protestan misyonerlerin kurup, i?letti?i Robert Kolej ve bu kolej etraf?nda 19. Yüzy?l boyunca yürütülen e?itim-misyon ?al??malar?n?n Bulgar milletini ve Bulgaristan’?n ulus devletini üretmesi ele al?nacakt?r.