?stanbul devlet liselerinde su? ve ?iddet yayg?nl???: Okul türlerinin kar??la?t?r?lmas?

摘要

Ama?: Literatür incelendi?inde okul yap?s?n?n, okullardaki sosyokültürel ko?ullar?n ve okul i?indeki sosyal a?lar?n gen?lerin davran??lar? ile su? ve ?iddete y?nelmeleri üzerinde etkili oldu?u g?rülmektedir. Bu ara?t?rmada ?stanbul’daki lise ??rencileri aras?nda farkl? su? ve ?iddet davran??lar?na y?nelmede okul türlerine g?re farkl?l?k olup olmad??? incelenmi?tir. Y?ntem: Kesitsel tipteki bu ara?t?rma 2010 y?l?nda ?stanbul’un 28 il?esindeki 154 devlet lisesinde okuyan 31.272 ??renciden anket arac?l??? ile toplanan bilgilere dayanarak yap?lm??t?r. Okullar düz, meslek ve Anadolu lisesi olarak ü? kategoriye ayr?lm??t?r. Okul ve s?n?flar tabakal? rastlant?sal katmanl? rastgele ?rnekleme y?ntemiyle se?ilmi?tir. ?rneklem ?stanbul’daki bütün lise ??rencilerinin yakla??k %20’sini i?ermektedir. Ara?t?rma kapsam?nda kullan?lan anket; ülkemizde de ?e?itli ?al??malarda kullan?lan Alkol ve Di?er Uyu?turucu Kullan?m?na Y?nelik Avrupa Okul (ESPAD) ve Avrupa Gen?lik Anketleri’nden (YIE) haz?rlanm??t?r. Anketler e?itilmi? rehber ??retmenler taraf?ndan uygulanm?? ve gizlilik isimsiz optik formlarla sa?lanm??t?r. Verilerin analizleri SPSS 16 program?yla yap?lm??t?r. Bulgular: Lise türleri aras?ndaki su? ve ?iddet s?kl??? farkl? bulunmu? ve su?, ?iddet ve madde ba??ml?l??? s?kl??? s?ralamas? meslek, düz ve Anadolu liseleri ?eklinde olu?mu?tur. Anadolu Lisesi ??rencileri arkada?lar?n?n su? ve ?iddete kar??ma oranlar?n? meslek ve düz lise ??rencilerinden daha yüksek olarak bildirmi?tir. ?iddet okul türünden ba??ms?z olarak su?tan daha yayg?n olarak g?zlenmi?tir. ??renciler ?iddeti ba?kalar? üzerinde uygulamay? ?iddet ma?duru olmaktan daha s?k belirtmi?lerdir. Sonu?lar: Sonu?lar?m?z meslek liselerinin su? ve ?iddet a??s?ndan di?er liselerden daha riskli oldu?unu g?stermektedir. Okul yap?s? ve kaynaklar? ile ??rencilerin sosyoekonomik durumlar? bu bulgularla ba?lant?l? olabilir. Lise ??rencilerinin su? ve ?iddete de?i?ik de?erler yükleme olas?l?klar? ?iddetin su?tan daha yüksek oranda g?rülmesini a??klayabilir. Okul düzenlemeleri geli?tirilirken bu ara?t?rman?n bulgular?n?n da g?z ?nüne al?nmas? faydal? olabilir.