CZY JESTEŚMY ODPOWIEDZIALNI ZA WSPÓLNY ŚWIAT? WOJNA W SYRII I DYLEMATY WSPÓŁCZESNEGO ZACHODU

摘要

„Demokratyczna interwencja pokojowa", „nigdy więcej!", „musimy coś zrobić", „międzynarodowa solidarność", „zasada odpowiedzialności za ochronę" (responsibility to protect — R2P)~1 — te hasła co najmniej od roku 1945 stały się odzwierciedleniem podstawowych wartości, którymi miał się kierować świat zachodni w działaniach na arenie międzynarodowej (zob. Judt 2015). Susie Linfield [NYRDaily 09.02.2019], odwołując się do nich, ocenia, że wojna w Syrii jest „największą polityczną porażką ostatniej dekady — historycy mogą z łatwością uznać ją za powód do wstydu naszej generacji". Podobne zastrzeżenia sformułował Michael Ignatieff [NYRB 17.02.2015], pisząc: „następne generacje zapytają, dlaczego europejscy przywódcy na to pozwolili?", z kolei George Soros [NYRB 10.11.2016] wzywał: „nie stójcie bezczynnie", „rozpowszechniajcie głos waszego oburzenia", opinia publiczna wymusi „na prezydencie Putinie zakończenie jego ohydnej zbrodni przeciwko ludzkości". Wypowiedzi te sugerują, że istnieje wspólnota moralna, która definiuje powinność etyczną nas, ludzi Zachodu. Brzmi ona: gdy widzimy cierpienie, powinniśmy coś zrobić (Sontag 2010). Instancją, która osądzi brak działania Zachodu w Syrii, w obliczu bierności polityków oraz braku presji ze strony opinii publicznej, będą — jak wskazywali Linfield, Ignatieff i Soros — przyszłe pokolenia. „Dlaczego — pytał Hugh Eakin w 2013 roku — dostrzegając wyraźnie widoczną potrzebę pilnej pomocy tym [uchodźcom z Syrii], którzy teraz przybywają [do UE], europejscy przywódcy są tak ambiwalentni w pomaganiu im?" [NYRB 10.10.2013]