Długookresowe obserwacje wzrostu i formy modrzewia europejskiego (Larix decidua Mill.) na powierzchni doświadczalnej w Rogowie

摘要

In 1948 on the initiative of the Seed and Selection Section of the Forest Research Institute there was an experiment begun with larch of Polish provenances. The experiment aimed at studies on silvicultural value of larch from Mala Wies, Skarzysko, Gora Chelmowa, Slask, Pieniny and Sudety provenances for cultivation in single species culture. In 1950 eight parallel plots were established, four of which in Poland. This report contains the results of some measurements and observations carried out through the whole larch growth period on the IBL plot established on the area of the experimental forest of the Warsaw Agricultural University at Rogow. At the age of 45 years the Skarzysko provenance outdoes those of Mala Wies, Pieniny. and Sudety in silvicultural values; the total production of that provenance was 591 m~3/ha. This fact indicates to production capabilities of larch on similar sites when applying typical silvicultural measures. The Polish larch from the provenances under study shows a good productivity but the quality of its stem is worse than that of Sudety. It can said in general that the provenances fromSudety and Slask are remarkable for their good stem quality, while those of Gora Chelmowa, Skarzysko, and Pieniny show a worse stem quality, while the larch of Mala Wies departs distinctly in this respect from the others.%Modrzew europejski jest gatunkiem, który od dawna wzbudzał zainteresowanie i to nie tylko u leśników. Wynikało ono zarówno z jego możliwości produkcyjnych, cennych właściwości drewna jak i pięknej formy drzewa. W historii uprawy modrzewia występowało kilka okresów znacznego zainteresowania tym gatunkiem. Zastanawiające jest jednak, że zawsze po okresach wzmożonego propagowania modrzewia następował spadek zainteresowania jego hodowlą. Powodu należy dopatrywać się głównie w niespeł-nianiu oczekiwań stawianych przed modrzewiem. Przyczyną tego nie były tyle błędy w technice hodowlanej co przede wszystkim dobór nieodpowiedniego pochodzenia nasion. Z tych właśnie powodów postanowiono rozpocząć badania nad zmiennością cech oraz wartością hodowlaną różnych pochodzeń modrzewia (Tyszkiewicz 1972). Wewnątrz-gatunkowa zmienność w przypadku modrzewia może być jeszcze większa niż u innych gatunków drzew leśnych z uwagi na jego rozproszone występowanie, często w izolowanych niewielkich stanowiskach. Jedną z metod służących do porównywania skali zmienności cech oraz wartości hodowlanej różnych populacji są doświadczenia proweniencyjne. Polegają one na porównaniu wzrostu i rozwoju różnych populacji w zbliżonych warunkach środowiskowych.