Rozmieszczenie zimujących stadiów przedimaginalnych osnui gwiaździstej Acantholyda posticalłs Mats. w drzewostanach sosnowych będących ogniskami gradacyjnymi szkodnika

摘要

Lasy Polski cechuje stałe zagrożenie ze strony liściożernych szkodników sosny [Perlińska, Hamera--Dzierżanowska 2016]. Dynamika liczebności tych owadów jest przedmiotem corocznie wykonywanych prognoz, których celem jest wczesne wykrycie obszarów wzmożonego występowania szkodników [Górnaś, Śliwa 1977]. Trafność prognoz w przypadku owadów, których wielkopo-wierzchniowe żery stanowią zagrożenie dla trwałości lasów, ma w tych prognozach priorytetowe znaczenie. Tymczasem dokładność jesiennych poszukiwań szkodników pierwotnych sosny, mimo dużego nakładu sił i środków oraz wprowadzanych modyfikacji i udoskonaleń sposobu ich wykonywania, nie zawsze jest zadowalająca [Gawęda 2017; Perz, Perz 2017]. Przyczyn niedoskonałości prognoz może być wiele, ale jedną z nich wydaje się być niedostateczna wiedza na temat przestrzennego rozmieszczenia owadów zimujących w ściółce, a zwłaszcza zmienności ich występowania w zależności od warunków siedliskowych i drzewostanowych. Dotychczasowe badania ujawniły znaczne zróżnicowanie zagęszczenia wybranych gatunków foliofagów w obrębie rzutu korony, np. najwięcej kokonów boreczników występowało w pobliżu pnia, a poczwarki poprocha cetyniaka znajdowane były najliczniej na obrzeżu powierzchni podokapowej [Zander 2017]. Ponadto wykazano, że w drzewostanach sosnowych o umiarkowanym zwarciu zagęszczenie boreczników, poprocha cetyniaka i strzygoni choinówki poza rzutem koron może być takie samo jak w ich obrębie, ale w drzewostanach łukowatych wzorzec występowania może być inny. Badania dotyczące wybranych gatunków owadów zimujących w ściółce nie uwzględniały nigdy osnui gwiaździstej - szkodnika, który od ponad 20 lat na coraz większym obszarze dokonuje co-rocznie defoliacji średniowiekowych i starszych drzewostanów sosnowych [Krótkoterminowe...1996-2018].