Wpływ działalności przemysłowej na drzewostany sosnowe w rejonie Tarnobrzega w świetle analizy dendrochronologicznej

摘要

Tree-ring analysis has been used to evaluate the influence of industrial pollution on Scots pine (Pinus sylvestris) growing in the Tarnobrzeg region. 237 samples were taken from stands located in two profiles to picture dependence of health conditions of trees on distance from the emitter. The Tarnobrzeg Sulphur Works was the main source of pollution in that region. Factories in Mielec and Nowa Deba as well as the Polaniec Power Plant could be additional sources of emission. Response of trees to anthropogenic stress was clearly visible in the years 1970-1990, when growth reductions occurred at the majority of the investigated trees. At the beginning of 1990s the decreasing trend stopped and wider tree-rings could be observed.%Wraz z rozwojem przemysłu pojawia się problem zanieczyszczenia środowiska związany z emisją szkodliwych substancji. Oddziałują one na poszczególne komponenty środowiska przyczyniając się do jego degradacji w różnym stopniu. Szczególnie widoczny jest wpływ emitowanych do atmosfery zanieczyszczeń gazowych na kompleksy leśne. Drzewa reagują zarówno na naturalne czynniki stresogenne, takie jak susze lub obfite opady czy ekstremalna temperatura w okresie wegetacji, ale także na stres antropogeniczny w postaci trujących związków emitowanych do atmosfery czy obniżenie zwierciadła wód gruntowych w sąsiedztwie kopalni. Zmiany zachodzące w drzewostanach mogą być widoczne w postaci uszkodzeń aparatu asymilacyjnego, defo-liacji lub obniżonej odporności na ataki szkodników. Osłabione kondycyjnie drzewa wytwarzają węższe przyrosty roczne lub w ogóle nie wykształcają słoja w danym roku. Wrażliwsze na niekorzystny wpływ środowiska są gatunki iglaste [Schweingruber 1996].