Wpływ obecności intensywnych zapachów w otoczeniu pułapek na ich zasiedlanie przez korniki w drzewostanach świerkowych

摘要

Podstawową formą komunikacji wewnątrzpopulacyjnej owadów jest zdolność odbierania przez nie bodźców zapachowych. Informatory chemiczne odgrywają kluczową rolę w rozprzestrzenianiu się owadów, ich sukcesie rozrodczym, a także zasiedlaniu przez nie drzew [Byers 1989a, 2004; Starzyk 1996]. Zasiedlanie drzew przez korniki przebiega dwuetapowo. Pierwsza faza związana jest z reakcją owadów na zespół czynników informujących o dostępności i atrakcyjności pokarmu, tj. jego zapach, zabarwienie oraz smak [Byers 1989a; Brattli i in. 1998; Baier 1999]. Natomiast etap drugi wynika z oddziaływania swoistych substancji chemicznych (feromo-nów płciowych i agregacyjnych), które wydzielane przez korniki, zwabiają dalszą część populacji%Bednarz B., Kacprzyk M, Cebrat R. 2011. Wpływ obecności intensywnych zapachów w otoczeniu pułapek na ich zasiedlanie przez korniki w drzewostanach świerkowych. Sylwan 155 (3): 179-187.rnThe semiochemicals odours affecting I. typographus and P. chalcographus colonisation efficiency of trap-trees with and without synthetic pheromone were studied during the year 2008 in spruce stands of southern Poland. In case of both trap-tree types, the game repellent (hukinol) increascs the intensity of I. typographus infestation, whereas the opposite was true for butyric acid and mercaptan. P. chalcographus infestation of trap-trees surrounded by aromatic intensive volatiles of mercaptan and butyric acid was more numerous than in traps being under the influence of odours revealed from hukiniol. However, the positive reaction on hukinol aroma expressed by high values of P. chalcographus colonisation index was found for trap-trees with pheromone Ipsodor. Considering obtained the results, forest protection by using of hukinol against game in spruce stands with a high frequency of P. chalcographus and I. typographus population should be thought over. In such conditions, the presence of game aromatic repellents based on derivatives of aliphatic carboxylic and valeric acids can contribute to higher bark beetle infestation and can lead to mass trees decay.