Zmienność i funkcja czerwonych ornamentów u dzięcioła średniego

摘要

Leniowski K., Wegrzyn E. 2014. Zmiennosc i funkcja czerwonych ornamentow u dzieciola sredniego. Sylwan 158 (7): 553-560. Intensity of plumage colour may advertise individual condition, health and parasite resistance of birds. Although numerous studies confirmed such function of ornaments in songbirds, still very little is known about signalling properties of colour feathers in woodpeckers. We test whether the size and colour of a red cap displayed by both male and female Middle Spotted Woodpeckers are related to mass and length of tarsus, wing, tail and beak. We found that body mass was correlated with cap width and brightness in woodpeckers of both sexes. At the same time body mass affected reproductive success of individuals. This suggests that both cap width and brightness has the potential to signal individual condition in the studied species.%Intensywność koloru upierzenia ptaków często jest sygnałem kondycji, zdrowia i odporności na pasożyty [Hamilton, Zuk 1982; Andersson 1994], Dotyczy to w szczególności czerwonych karo-tenoidowych ornamentów, które jednocześnie podlegają preferencji samic [Hill, McGraw 2006], zapewniając im bezpośrednie oraz pośrednie korzyści wynikające z wyboru bardziej ornamentowanych samców [Ligon 1999]. Fakt ten sugeruje istotną rolę karotenoidów w sygnalizacji feno-typowej i/lub genetycznej jakości osobników. Ponadto oparta na karotenoidach pigmentacja wydaje się być obciążona kosztem energetycznym związanym z przebiegiem takich etapów wybawiania piór jak absorpcja, konwersja metaboliczna oraz transport pigmentów [McGraw i in. 2005]. Skutkiem tego absorpcja karotenoidów z pożywienia podlega ograniczeniom wynikającym z bieżącej kondycji organizmu - osobniki w słabszej kondycji są w stanie pobrać mniej pigmentów niż te dysponujące większymi rezerwami energii. Ekspresja karotenoidowych ornamentów może być również indykatorem dostępu osobnika do odpowiednich źródeł pożywienia, ponieważ karotenoidy deponowane w piórach nie są syntezowane poprzez organizm [Hill, McGraw 2006]. Karotenoidy, które są podstawą czerwonej ornamentacji, pełnią jednocześnie funkcję anty-oksydantów wykorzystywanych przez układ immunologiczny [Stahl, Sies 2003]. U wielu gatunków ptaków stwierdzono kompromis pomiędzy udziałem karotenoidów w procesach biochemicznych organizmu a ich ilością deponowaną w piórach [McGraw, Ardia 2003]. Powyższe badania potwierdzają hipotezę zakładającą, że bazujące na karotenoidach ornamenty odzwierciedlają poziom stresu oksydacyjnego poszczególnych osobników [von Schantz i in. 1999].