Rekreacyjne użytkowanie lasu w bilansie rocznym nadleśnictwa a szacunkowa wartość rekreacyjnej funkcji lasów

摘要

Globalna roczna wartość usług ekosystemu leśnego w 2010 roku szacowana była na około 6,9 biliona USD , co stanowi 14,2% wartości wszystkich ekosystemów [Ninan, Inoue 2013] i oznacza w stosunku do roku 1994 wzrost o 47% [Costanza i in. 1997]. W wielu miejscach na świecie rekreacja leśna stanowi znaczną część całkowitej wartości lasu [Croitoru 2007; Cubbage i in. 2007; Bartczak i in. 2008; Sohrabi Saraj i in. 2009; Zandersen, Tol 2009]. Okazuje się, że znaczną wartość turystyczną i rekreacyjną danego obszaru można przypisać lasom. Dodatkowo wartość ta może zostać zwiększona poprzez odpowiednio prowadzoną gospodarkę leśną. Mniejsza powierzchnia zrębów nawet przy ich większej liczbie wpływa dodatnio na ocenę terenów leśnych przez wypoczywających w lasach, podobnie jak większy udział gatunków liściastych [Bostedt, Mattsson 1995], przy czym najwyższą wartość mają lasy mieszane z przewagą drzew liściastych [Grilli i in. 2014; De Meo i in. 2015]. Największy popyt na wypoczynek w lasach obserwuje się wśród mieszkańców dużych aglomeracji miejskich. Najwyższym zainteresowaniem cieszą się lasy miejskie i podmiejskie [Paschalis-Jakubowicz 2009], w których coraz większy wpływ na zarządzanie ma ich znaczenie dla zdrowia publicznego [Jorgensen, Gobster 2010; Thompson 2011; Wolch i in. 2014]. Udowodniono, że wpływ na zdrowie publiczne terenów zielonych zależy od ich odległości od obszarów mieszkalnych, przy czym największe znaczenie mają te położone najbliżej miejsca zamieszkania [De Vries i in. 2003], które zresztą są najchętniej odwiedzane [Neuvonen i in. 2007]. Sami mieszkańcy miast odczuwają pozytywny wpływ terenów zielonych na zdrowie psychiczne i fizyczne - dotyczy to zarówno lasów miejskich, jak i górskich [Lee, Lee 2015]. Wysoki popyt na rekreację w lasach miejskich i podmiejskich można również tłumaczyć tym, że głównym czynnikiem decydującym o frekwencji odwiedzin w danych kompleksach leśnych jest koszt dojazdu do nich [Zandersen, Tol 2009; Cho i in. 2014]. W takich lasach istnieje potrzeba prowadzenia monitoringu udostępnienia w celu zachowania ich trwałości, a tym samym ciągłości podaży świadczeń ekosystemowych [Cakir i in. 2016; Dudek 2017b]. Czynnikiem wpływającym na wzrost zainteresowania wypoczynkiem w lasach rosnących wokół dużych miast jest zagospodarowanie rekreacyjne. Wraz ze wzrostem liczby mieszkańców miasta rośnie popyt na wypoczynek w lasach wyposażonych w elementy małej architektury oraz ścieżki rekreacyjne [Dudek 2016a]. Elementy zagospodarowania turystycznego lasu wpływają na wzrost prawdopodobieństwa współfinansowania rekreacyjnej funkcji lasu przez społeczeństwo [Gołos, Ukalska 2016].%The study was designed to determine current recreational value of the state forests in Poland from the viewpoint of their administrator (i.e. the State Forests National Forest Holding) and to compare this findings with the value estimated by other researchers. The research was conducted in 31% of all the forest districts administered by the State Forests. The survey was sent to these units by e-mail. It contained two questions about: (1) what part of the total annual expenditures of the forest district is connected with recreational development and use of forests, and (2) what part of the total annual revenues of the forest district is generated by recreational use of forests. Afterwards, the current recreational value of the State Forests was calculated. Budget related data come from the annual financial and operational statement of the State Forests. The findings show that operations linked with recreational use of forests in majority of the forest districts generate losses and only in some of them measurable financial gains are recorded. Costs linked to recreational use of forests are incurred by nearly all districts (97%), yet in the most cases they account for up to 3% of the total disbursements. Only 25% of the forest districts recorded revenues from this type of operations. The current recreational value of the State Forests in Poland is estimated to circa 8 USD/ha. Notably, this is a mean value for all national forests in Poland, yet not all of them are equally attractive to visitors. The relevant value for only urban and suburban forests equals 94 USD/ha, which is approximately 10% of the estimated value reported by other researchers. It can be assumed that the remaining part of the revenues generated by recreational function of forests represent earnings of local businesses (accommodation, catering, grocery shops, souvenirs, transport and other services). The present findings provide important information for the State Forest administrators and for the public. Forest administrators should seek the possibility to change above mentioned disadvantageous ratio to at least one of 3:7. Given this, a change in the national forest policy would be worth considering; a proposal for such transformation is presented.