Potencjał geotermalny Polski oraz możliwości adaptacji międzynarodowej klasyfikacji zasobów geotermalnych UNFC-2009

摘要

zasoby; geotermia; klasyfikacja; UNFC-2009; Polska ;The paper presents the state of knowledge on geothermal resources in Poland, which is as the result of systematic research work carried out for over the last 30 years, at the Department of Fossil Fuels (formerly the Institute of Fossil Fuels) of the AGH University of Science and Technology. The paper describes the principles of classification and methodology of regional geothermal resources assessment used in Poland, which is based on the McKelvey's diagram. The classification of geothermal resources used so far in Poland takes into account two basic factors: the degree of geological recognition and environmental, technical and economic issues concerning exploitation of geothermal water - together. The results of geothermal resources estimation are presented, taking into account particular classes of the resources: accessible, static, static-recoverable, disposable and exploitable, determining the use of geothermal waters for different purposes: heating, recreation, balneotherapy etc. The paper also presents a description of the concept of a new classification of geothermal resources (UNFC-2009), developed in 2016, within the framework of joint activity of the specialists of the European Economic Commission (UNECE) and the International Geothermal Association (IGA). The above classification is based on a three-dimensional resource classification model, where in addition to the criterion of economic viability and geological recognition, the criterion related to the project feasibility and its development is also considered. The introduction of consistent rules within the UNFC-2009 classification and the unification of the reporting method, taking into account market and economic criteria, will improve the exchange of information and may facilitate international cooperation in the field of global geothermal energy resources assessment. Guidelines for the use of UNFC-2009 were approved by the European Commission during its 22nd session in November 2013 and are available as a publication of the European Economic Commission (UNECE) (ECE Energy No. 42). The article presents three representative, operating geothermal installations in Poland, in: Podhale, Stargard and Poddębice, for which the principles of UNFC-2009 classification could be used and a case study for these selected geothermal fields could be developed.%Artykuł przedstawia aktualny stan wiedzy na temat potencjału geotermalnego w Polsce, który oparty jest na wynikach systematycznych prac badawczych prowadzonych na przestrzeni ostatnich trzydziestu lat w Katedrze Surowców Energetycznych (wcześniej Instytucie Surowców Energetycznych) Akademii Górniczo-Hutniczej. W artykule opisano zasady klasyfikacji oraz metodykę regionalnej oceny zasobów geotermalnych, stosowanej w Polsce, na podstawie diagramu McKelveya. Dotychczas wykorzystywana w Polsce klasyfikacja zasobów, która opiera się na diagramie McKelveya, uwzględnia dwa zasadnicze czynniki: stopień rozpoznania geologicznego oraz uwarunkowania: środowiskowe, techniczne i ekonomiczne udostępnienia i eksploatacji wód geotermalnych - łącznie. Przedstawiono także wyniki oszacowań zasobów geotermalnych z uwzględnieniem poszczególnych klas zasobów: dostępnych, statycznych, statycznych-wydobywalnych oraz dyspozycyjnych i eksploatacyjnych, warunkujących sposób wykorzystania wód geotermalnych do różnych celów: ciepłownictwa, rekreacji balneoterapii i innych. W artykule przedstawiono koncepcję nowej klasyfikacji zasobów geotermalnych oraz metodyki raportowania zasobów, opracowanej w 2016 roku w ramach działalności Europejskiej Komisji Gospodarczej (UNECE) przy współudziale specjalistów Międzynarodowej Asocjacji Geotermalnej (IGA). Powyższa klasyfikacja opiera się na trójwymiarowym modelu podziału zasobów, w którym dodatkowo, poza kryterium opłacalności ekonomicznej oraz rozpoznania geologicznego, wyróżnia się kryterium związane ze stopniem zagospodarowania złoża. Wprowadzenie spójnych zasad w ramach klasyfikacji UNFC-2009 oraz ujednolicenie sposobu raportowania, z uwzględnieniem kryteriów rynkowych i ekonomicznych, usprawni przepływ informacji oraz może ułatwić współpracę międzynarodową w zakresie oceny zasobów energii geotermalnej, w tym również w skali globalnej. Wytyczne dotyczące stosowania UNFC-2009 zatwierdzone zostały przez Komisję Europejską na 22. sesji w listopadzie 2013 roku i są dostępne jako publikacja Europejskiej Komisji Gospodarczej (UNECE) (ECE Energy nr 42). W artykule wskazano trzy reprezentatywne, funkcjonujące instalacje geotermalne w Polsce, tj. na Podhalu, w Stargardzie oraz w Poddębicach, dla których można by wykorzystać zasady klasyfikacji UNFC-2009 i opracować studium przypadku dla tych wybranych złóż.