An?tsal yap?lar, toplumlar?n ge?mi?teki kültürel de?erlerini, ya?amtarzlar?n?, sosyal ve ekonomik düzeylerini yans?tmaktad?rlar. Ta??d?klar?izlerle, ge?mi?-bugün ve gelecek aras?ndaki süreklili?i sa?lamakla yükümlüolan ve kültür varl??? olarak nitelendirilen an?tsal yap?lar; insanlar? ge?mi?eba?layarak, ait olduklar? yerin karakterinin ve kimli?inin olu?umuna katk?sa?lamaktad?rlar. Bu sebeple an?tsal yap?lar?n korunmas? gerekmektedir.Korunmas? gerekli bir?ok an?tsal yap?, toplumun zamanla de?i?en ya?ambi?imi, ya?am bi?imine ba?l? farkl? istek ve ihtiya?lar? sonucu ?zgüni?levini kaybederek; amac?ndan ?ok farkl? bir i?leve hizmet etmek i?inuyarlanmaktad?r. Bu yap?lar?n gelecek nesillere do?ru aktar?labilmesininen ba?ar?l? yolu; “ya?ayan birer varl?k” konumuna getirilerek, etkin vesürekli olarak kullan?lmalar?d?r (Alt?noluk, 1998). Korumadaki en do?ruyakla??mlar?ndan biri “kullanarak koruma” oldu?undan, kültürel mirasolarak nitelendirdi?imiz an?tsal yap?lar? korumak ve ?a?da? gereksinimlerdo?rultusunda kullanabilmek koruma politikalar?n?n vazge?ilmez ?gesiolarak kabul edilmektedir (Tapan, 2007). Bu sebeple etkin ve süreklikoruma, ?zgün i?levlerini yitiren yap?lar?n günümüz ko?ullar?na uygunve yap?ld??? d?nemin ?zellikleriyle ba?da?an yeni bir i?levle ya?at?lmas?ile sa?lanmaktad?r (?zer, 1979). Yeniden kullan?m, kültür varl??? olaraknitelendirilen an?tsal yap?lar?n korunmas? i?in bir ara? olmakla beraber,ayn? zamanda tarihi de?erlerin korunmas? amac?n? da gütmektedir. An?tsalyap?lar?n, günümüzde kullan?labilmeleri ve bu kullan?m?n devaml?l???,yap?n?n ta??d??? de?erlerin ve ?zgün niteliklerinin korundu?u, yeni i?lev?zgünmekan nitelikleri aras?ndaki dengenin sa?land??? yeni i?levlerverilerek de?erlendirilmeleri ile mümkün olmaktad?r. Ancak ?a?da? ya?ami?erisinde yeni bir amaca y?nelik olarak kullan?lmas? dü?ünülen an?tsalyap?lar?n ?nündeki en büyük engel, koruma ilkeleri ile yeni i?levin ve yenikullan?c?n?n ihtiya? ve gerekliliklerinin ortak bir paydada toplanabilmesinoktas?nda ??kmaktad?r. Yap?n?n ?zgünlü?ünün korunarak, yeni i?lev-binaadaptasyonunun belirlenebilmesi ad?na; kullan?m sürecinde de?erlendirmeyakla??m?n?n koruma eylemi ile birlikte de?erlendirmesi gerekmektedir. Yap?n?n korunmas?n?n esas ama?, yeniden kullan?m?n ise bir ara? oldu?u ger?e?inden hareketle, yeni i?levin mekansal ve eylemsel gerekliliklerinin saptanmas? ve an?tsal bir yap?daki mevcut mekanlar?n yeni gereksinimlere cevap verme düzeylerinin ara?t?r?lmas?; yap?n?n yeni kullan?c?lar?n?n memnuniyet derecelerinin tespiti ve bunun sonucunda mekansal ve i?levsel olarak yap?n?n yeniden kullan?ma adaptasyon potansiyeli belirlenmelidir. Bu nedenle ?ncelikle an?tsal yap?n?n mekansal organizasyonu ile kullan?c? aras?ndaki uyumun sorgulanmas? gerekmekte (Ayd?n ve Yald?z, 2010), bu noktada da ya?anabilirlik ve yeniden kullan?mda sürdürülebilirlik ad?na ya?an?lan mekanlar?n de?erlendirilmesi kavram? devreye girmektedir. An?tsal yap?lar?n yeniden kullan?m?nda de?erlendirme; yeni i?lev ve yap?da var olan mekansal organizasyonun uyumunun belirlenmesinde, kullan?lan mekanlar?n ya?anabilirlik düzeyinin tespit edilmesinde ?nemli bir rol oynamaktad?r. Bununla birlikte an?tsal yap?n?n korunmas?n?n ve yeni i?levinin sürdürülebilirli?inin sa?lanmas?nda etken olmaktad?r.
展开▼
