Dogal Kaynak Zenginligi ve Ekonomik Buyume Iliskisinde Yonetisim Gostergelerinin Aracilik Etkisi: MENA ve Hazar Ulkelerinden Ampirik Bulgular

摘要

Bu calisma, Orta Dogu-Kuzey Afrika (MENA) ve Hazar bolgesinden 21 ulke (N=21) icin, dogal kaynak zenginligi ve ekonomik buyume iliskisinde yonetisim gostergelerinin aracilik etkisini, 1996-2012 donemi yillik dengeli panel verileri (T=17) kullanarak incelemektedir. Bu kapsamda, kisi basina ham petrol uretiminin kisi basina reel GSYH uzerine etkisi tahmin edildikten sonra, bu iliskide kurumsal-temelli yonetisim gostergelerinin aracilik rolunu belirlemek icin hiyerarsik regresyon analizi uygulanmistir. Ikili regresyon tahmin sonuclari, kisi basina ham petrol uretimi ile genel olarak kuresel yonetisim gostergeleri arasinda negatif bir iliski oldugunu ve yonetisim gostergelerinin tum boyutlarinda meydana gelen gelismelerin kisi basina reel GSYH'yi artirdigini gostermektedir. Hiyerarsik regresyon sonuclari, ham petrol uretimi ve kisi basina reel GSYH arasindaki iliskide yonetisim gostergelerinin, kismi bir araci degisken olarak, onemli bir rol oynadigini gostermektedir. Bu bulgu, dogal kaynak zenginliginin ekonomik buyumeyi artirmasinin, bu zenginliginin ayni zamanda yonetisim gostergelerini bozmasi nedeniyle engellenme egiliminde oldugunu ortaya koymaktadir. Tum sonuclar, kurumsal niteligi gelistirecek demokratik, politik ve hukuki duzenlemeler ile birlikte yolsuzlugu ve siddeti onlemeye yonelik butunlesik politikalarin onemine dikkat cekmektedir.