Zorgen voor de mens op de intensive care. Fenomenologisch onderzoek naar de ervaring van verpleegkundigen met de zorg voor patiënten op de intensive care.

摘要

Uit een literatuurverkenning (Trifiletti, 2014; Vaes & Muratore, 2012) blijkt dat een bepaalde afstand tussen de verpleegkundige en een patiënt op een intensive care (IC) een functie heeft. Deze lichte vorm van dehumanisering zorgt dat de verpleegkundige minder blootgesteld wordt aan emoties van patiënten, en zij minder gevoelig is voor stress en een burn-out. Tevens laten verschillende theorieën (Ashworth,1990; O’Keefe-McCarthy, 2009; Price, 2013) zien dat de technische middelen op een intensive care, ook de afstand tussen de patiënt en de verpleegkundige kunnen vergroten. Daarbij blijkt dat technische ontwikkelingen als het ware versmelten met de handelingen van verpleegkundigen en dat het daarom noodzakelijk is om hierbij een aansluitende ethiek te ontwikkelen.Door middel van fenomenologisch onderzoek brengt deze studie de ervaringen van verpleegkundigen met het zorgen voor patiënten op een IC in kaart. Hieruit komt voort dat verpleegkundigen inderdaad bewust een afstand met de patiënt bewaren om het zien en het voelen van emoties uit de weg te gaan, én dat technische handelingen afleiden van het geven van persoonlijke aandacht aan de patiënt, met name bij personeel dat weinig werkervaring heeft. Toch laten de bevindingen ook zien dat het juist een klik met de patiënt hebben veel voldoening geeft, en dat het ontbreken van wederzijds begrip en het niet kunnen communiceren als frustrerend wordt ervaren. Daarbij treden er regelmatig schuldgevoelens op wanneer er onvoldoende persoonlijke aandacht is gegeven aan de patiënt. De ervaringen van de verpleegkundigen zijn in dialoog gebracht met wetenschappelijke en zorgethische literatuur. De concepten relationaliteit, verantwoordelijkheid en affectiviteit staan hierbij centraal, in het nadenken over het geven van goede zorg. Wat onder goede zorg verstaan wordt, is uitgelegd aan de hand van de theorie van de Amerikaanse zorgethica Joan Tronto. Tronto (1993) omschrijft vier fasen van zorg, die bij het geven van goede zorg allemaal doorlopen moeten worden. Momenteel zijn er nog veel knelpunten te ontwaren bij het passeren van deze fasen tijdens de IC zorg.Het creëren van een afstand met de patiënt lijkt goedbeschouwd eerder een probleem dan een mogelijke oplossing. Om de zorg op de intensive care te optimaliseren zal juist een intensievere zorgrelatie gecreëerd of in stand gehouden moeten worden dan nu het geval is. Om dit te kunnen realiseren is het noodzakelijk om affectiviteit en empathische gevoelens te koesteren. Daarbij moet zo veel mogelijk getracht worden op andere gebieden stress weg te nemen bij verpleegkundigen.