Aandacht voor pillen of identiteit? Een zorgethische visie op de relatie tussen de specialist ouderengeneeskunde en de familie in de aanpak en behandeling van onbegrepen gedrag van mensen met dementie in het verpleeghuis.

摘要

AchtergrondHet behandelen van onbegrepen gedrag van mensen met dementie door het onjuist voorschrijven van psychofarmaca is ongewenst, omdat dit de kwaliteit van leven van de bewoner vermindert. Om dit helpen tegen te gaan is in de richtlijnen voor de aanpak van onbegrepen gedrag het betrekken van familie opgenomen als een van de acht kernelementen. Echter, in de praktijk blijkt dat familie vaak nog steeds weinig betrokken wordt en als dit wel gebeurt, weten we niet hoe specialisten ouderengeneeskunde dat doen en welke morele kwesties daar in spelen. DoelDit onderzoek levert een bijdrage aan het (nog) beter invulling kunnen geven aan het betrekken van familie door specialisten ouderengeneeskunde in de analyse en behandeling van onbegrepen gedrag bij mensen met dementie in het verpleeghuis. Theoretische kaderDit onderzoek is gepositioneerd binnen het kennisgebied van de zorgethiek. Het begrip relationele autonomie vormt het conceptuele kader van dit onderzoek.MethodeDit onderzoek maakt gebruik van een narratieve onderzoeksbenadering, binnen Walkers meta-ethische raamwerk. Informanten en onderzoekscontextVijf specialisten ouderengeneeskunde zijn volgens een narratieve methode geïnterviewd. Uit alle verhalen zijn er twee exemplarisch in dit onderzoek gepresenteerd. In beide verhalen dringt de familie bij de specialist ouderengeneeskunde aan op afbouw van gedragsmedicatie, echter doen zij dat op verschillende wijze. Ethische overwegingenEr zijn verschillende acties ondernomen om toestemming voor deelname en anonimiteit van de informanten te garanderen.ResultatenDe informanten nemen de familie serieus in de wens om de medicatie af te bouwen en passen hun medicatiebeleid daar (deels) op aan. De morele grenzen daarvan worden echter bereikt als de bewoner, medebewoners en/of het personeel de dupe (dreigen) te worden en er niet meer personeel ingezet kan worden om het onbegrepen gedrag aan te pakken. De informanten zien zichzelf vooral als medische professionals en handelen van daaruit, in meer of mindere mate in samenwerking met collega zorgprofessionals. Een van de informanten treedt nader tot de leefwereld van de familie doordat zij ook aandacht geeft aan rouwverwerking bij een familielid. Discussie en ConclusieDe morele kwesties die voor de informanten spelen doen zich voor in een sociale context waarin niet alleen de belangen van de bewoner, maar ook die van de medebewoners en het personeel een rol spelen. In dit spanningsveld zoeken zij telkens weer in relatie met de familie consensus over hun voorgestelde medicatiebeleid, waarin zij zelf uiteindelijk de doorslaggevende stem hebben. Een goede invulling van familiebetrokkenheid door de informanten in deze context, en misschien ook wel voor specialisten ouderengeneeskunde in vergelijkbare situaties, houdt rekening met afhankelijkheid en kwetsbaarheid en is gericht op het mede vormgeven van de identiteit van de bewoner en de familie zelf, waardoor hun lijden verlicht kan worden.