Achter iedere patiënt een verhaal. Een zorgethisch perspectief op het seniorvriendelijke ziekenhuis

摘要

Voor u ligt de thesis ‘Achter iedere patiënt een verhaal’, een zorgethisch onderzoek naar seniorvriendelijke ziekenhuizen. Dit kwalitatief onderzoek richt zich op de vraag of het concept van seniorvriendelijk ziekenhuis ook een bijdrage levert aan goede zorg voor ouderen. Hierbij wordt goede zorg benaderd vanuit een zorgethisch perspectief. Dit onderzoek vindt plaats in samenwerking met de Unie KBO. De Unie KBO heeft samen met andere ouderenbonden het ’Keurmerk Seniorvriendelijk Ziekenhuis’ in Nederland geïntroduceerd.Binnen het onderzoek is gekozen voor de methode van kritische discoursanalyse met het stappenplan voor open-axiaal-selectief coderen (Fairclough 1999, Boeije 2005). Op deze manier is er onderzocht welke vertogen van invloed zijn in het denken over de oudere patiënt, binnen een seniorvriendelijk ziekenhuis. De thema’s, die voortvloeiden uit de analyse van de empirische databronnen, worden in relatie tot de theorie geanalyseerd.Goede zorg kan vanuit een zorgethische perspectief verschillend worden benaderd. De resultaten van dit onderzoek laten zien dat het seniorvriendelijke ziekenhuis niet vanzelfsprekend bijdraagt aan goede zorg voor de individuele kwetsbare patiënt, verstaan vanuit een relationeel perspectief, zoals geschetst door de zorgethica Annelies van Heijst (2011). Meer plaats en ruimte voor het levensverhaal van de individuele patiënt binnen het keurmerk wordt aanbevolen om goede zorg op individueel niveau mogelijk te maken. Daarnaast vraagt het concept kwetsbaarheid om een ruimere interpretatie waardoor kwetsbaarheid ook als betekenis gevend dan worden gezien, hierbij aansluitend op het perspectief op kwetsbaarheid zoals Hanneke van der Meide (2015) dit in haar onderzoek weergeeft. Het keurmerk seniorvriendelijke ziekenhuis levert anderzijds wel een bijdrage aan goede zorg op politiek en sociaal niveau. Door het ontwikkelen en uitdragen van het keurmerk hebben de ouderenbonden hun uitgangspunt als belangenbehartigers van ouderen in het zorgproces vormgegeven. De theorie van Joan Tronto (1993) beschrijft dit als de eerste fase van zorg ‘caring about’, het vaststellen dat er noodzaak is, op politiek en maatschappelijk niveau, voor zorg waaraan tegemoet zou moeten worden gekomen.De bevindingen van dit onderzoek vragen om het opnieuw doordenken van de positie van de ouderenbonden als belangenbehartigers binnen de zorg. De positie van de patiënt, de oudere patiënt en de kwetsbare oudere patiënt zou kunnen worden versterkt door bundeling van de activiteiten van de ouderenbonden met andere belangenbehartigers binnen de zorg.