Manevi’den Laik’a ve tersi : Bazı Türk Halkının Dini ve Laik Türküleri Arasındaki İlişki

摘要

János Sipos, Manevi’den laik’a ve tersi -Bazı Türk halkının dini ve laik türküleri arasındaki ilişki hakkındaududHoşumuza gitsin veya gitmesin bizim medya dünyamızdaki değişim rüzgarları eski kültürel değerler arasından halk müziğinin bazı otantik katmanlarını da alıp götürür. Doğal olarak kültür her zaman sürekli değişim halindedir. Ancak eski katmanlar yerine gelen yeni oluşumlar, daha eksiksiz ve daha olgun bir oluşumun sağlanması için çoğu kez yeterli zamana sahip olamazlar.udEski müzik ise kendisini kolayca teslim etmez. Kaybolmuş düşünen melodiler nesilleri atlayarak veya bir diriliş yardımıyla yeniden hayat kazanabilir. Bazen ise tarz değiştirip onların canlılığı dini müzikte var olur.udTürkî halklarının dini ve laik repertuvarı arasında birçok bağlantı vardır. Bunların bazılarını Anadolu (Tahtacı, Baktaşi), Azeri, Türkmen, Kırgız, Karaçay-Malkar ve Lakota araştırmalarıma dayanarak tablğimde kısaca tanıtacağım.udÖrneklerde gördüğümüz gibi halk, müzik tiplerini farkında varmadan değişik durumlarda kullanır. Ağıtların ve kız ağlatma melodilerinin çok benzer oluşu bunun güzel bir örneğidir, ama dini ve laik repertuvar arasında da bayağı güçlü bağlantılar vardır. Bunun tebliğimde bir kaç örneğini gösterebildim. Bağlantıların detaylı analizi daha çok vakit ve yer isterdi, ama örneğin Trakya Bektaşilerin, Kırgızların, Karaçayların ve Azerilerin takdirinde bu işi tamamladım, ve konudan kitaplarımda detaylı bir analiz da verdim. udud