Kök hücre çalışmaları ve etik : Türkiye’de insan embriyosundan elde edilen kök hücreler üzerinde yapılan çalışmalarda etik sorunlar

摘要

İnsan embriyonik kök hücreleri uygun şartlarda insan vücudunu oluşturan tümudsomatik hücre çeşitlerine dönüşebilme kapasitesine sahiptir. Yapılan bilimseludaraştırmalar bu hücrelerin klinikte tedavisi mümkün olmayan birçok hastalığınudtedavisinde kullanılabileceği ihtimalini taşımaktadır. Ancak insan embriyosuudkullanılarak elde edilen kök hücre çalışmaları büyük tedavi umutlarının yanı sıra birudtakım hukuki ve ahlaki sorunları da beraberinde getirmiştir. Bu çalışmada, insanudembriyosu kullanılarak elde edilen kök hücre araştırmalarına dair etik tartışmalarudincelenmiştir. Bu amaçla öncelikle konunun hukuki boyutu araştırılmış ve konu Türkudhukuk mevzuatı çerçevesinde hayatın başlangıcı ve tüp bebek ünitelerinde oluşturulanudfazlalık embriyolar üzerinden incelenmiş ve embriyonun hukuken belirsiz bir alana terkudedildiği ve bütünlüklü bir yasal bir düzenlemeye ihtiyaç duyulduğu görülmüştür.udÇalışmanın devamında ise semavi dinlerin; embriyonun bilimsel çalışmalardaudkullanılması, insanlığın başlangıcı ve anne rahmindeki embriyonun ve tüp bebekudünitelerindeki fazlalık embriyoların ahlaki konumuyla ilgili yaklaşımları karşılaştırmalıudolarak incelenmiştir. Böylece hem dinlerin kendi içlerindeki farklı görüşlerin hem deudİslamiyet’in diğer semavi dinlerle olan benzer ve farklı yaklaşımlarının ortayaudkonulması sağlanmıştır. Son olarak ülkemizin önemli fıkıh alimleriyle yapılanudgörüşmeler sonucunda, ulemanın konuya dair görüşleri değerlendirilmiş ve ulemaudarasındaki pozisyonların dünya literatüründeki pozisyonlar açısından tasnifi yapılmıştır.