Samenwerking in joint ventures. Publiek private samenwerking in de facilitaire dienstverlening.

摘要

Een joint venture is een strategische alliantie tussen twee of meer partners die ieder competenties en/of middelen samenbrengen in één onderneming. Een joint venture kan een goede manier zijn om marktaandeel te vergroten, een nieuwe markt te betreden of kosten te reduceren. Om een joint venture succesvol te laten zijn, is de kwaliteit van de samenwerking van essentieel belang. Deze scriptie doet onderzoek naar samenwerking in joint ventures in de publiek private sector op het gebied van facilitaire dienstverlening. Hierbij staat de volgende vraag centraal: “Hoe kunnen profit en non-profit organisaties in de facilitaire dienstverlening ten aan zien van sturing en verantwoording succesvol samenwerken in een joint venture?”. Naar aanleiding van literatuuronderzoek naar control mechanismes, waarbij de perspectieven van de Nieuw Institutionele Economie leidend zijn, zijn vier proposities geformuleerd. Deze vier proposities zijn getoetst middels een kwalitatief onderzoek in de vorm van meervoudige case study.Bij deze studie is veel relevante literatuur geraadpleegd. Deze maakt onderscheid in verschillende control mechanismes. Bij dit onderzoek zijn toonaangevend de control dimensies die Geringer & Herbert (1989) beschrijven en de drie soorten control mechanismes die Groot & Merchant (2000) onderscheiden. Verder is gebruik gemaakt van de studie van Kamminga & Van der Meer-Kooistra (2007) die een integraal model hebben ontwikkeld hoe samenwerkende partners joint venture control uitoefenen. Naast de formele control mechanismes is onderzocht in hoeverre vertrouwen als informeel control mechanisme een bepalende factor is in de samenwerking tussen partners. Dekker & Van den Abbeele (2010) stellen dat het onderlinge vertrouwen de mate van formele control bepaalt.Op basis van de proposities zijn semigestructureerde vragenlijsten opgesteld. Deze vragen zijn middels interviews gesteld bij vier joint ventures, waar telkens twee interviews zijn afgenomen. Deze joint ventures opereren allen in de facilitaire dienstverlening en in het specifiek in de schoonmaakdiensten. Twee van deze joint ventures opereren in een gespecialiseerde omgeving en twee in een commodity omgeving.De resultaten van het onderzoek tonen aan dat vertrouwen de belangrijkste pijler is voor een succesvolle samenwerking. Hoge mate van vertrouwen leidt er toe dat sturing en control mechanismes na verloop van tijd steeds informeler worden. Hierbij valt overigens wel op dat het realiseren van doelstellingen een vereiste is.Propositie 1, 2 en 4 zijn aangenomen, terwijl propositie 3 is verworpen. Voor de aangenomen proposities geldt, dat inderdaad de mate van control wordt beïnvloed door de omstandigheid van een gespecialiseerde- of commodity omgeving. Het belang van een gespecialiseerde omgeving blijkt mede uit de wijze waarop de control is ingericht. Uit het onderzoek blijkt dat vertrouwen een sleutelbegrip is en daarom zijn relationele aspecten een bepalende factor. Ten aanzien van propositie 3 onderkennen de geïnterviewden het hoge belang, maar dit leidt niet tot een wijze van sturing die als intensieve bemoeienis is te kenmerken. Zeker ook gebaseerd op het aanwezige vertrouwen blijft men op zakelijke wijze sturen, waarbij het primaat duidelijk bij de joint venture blijft. Met name de aspecten vertrouwen en wederzijds respect dragen hieraan bij. Overigens is het wel van belang dat te realiseren doelen vooraf helder worden benoemd.Uit het onderzoek kan geconcludeerd worden dat publieke en private organisaties prima met elkaar kunnen samenwerken in een joint venture. Het antwoord kan voornamelijk gevonden worden in het onderlinge vertrouwen. Mogelijke conflicten tussen private (winst) doelstellingen en publieke doelstellingen zijn in dit onderzoek niet genoemd.Het onderzoek leidt er niet toe om de bestaande literatuur ter discussie te stellen. Toch kent dit onderzoek zijn beperkingen. Een van de beperkingen is dat de onderzochte joint ventures allemaal gelieerd zijn aan één familiebedrijf. Een andere beperking is dat onderzochte joint ventures doorgaans hun beoogde doelen realiseren.