the Moderating Influence of Organizational Justice within the Job Demands-Resources Model

摘要

Achtergrond. Bij het ministerie van Defensie moet fors worden bezuinigd hetgeen het verlies van duizenden arbeidsplaatsen tot gevolg zal hebben. Vanzelfsprekend heeft dit zijn uitwerking op het personeel. Hoe dit wordt ervaren door de defensiemedewerkers wordt onderzocht door het dienstencentrum gedragswetenschappen (GW). Dit gebeurt met periodieke werkbelevingsonderzoeken in de vorm van vragenlijsten. Ten grondslag hieraan ligt het Job Demands-Resources Model (JD-R Model). Organisationele rechtvaardigheid zoals die door de medewerkers wordt ervaren lijkt hierbij voor GW van nut te kunnen zijn, wat weer voortkomt uit het feit dat uit de literatuur blijkt dat er een sterke relatie is tussen diverse parameters die voor Defensie als werkgever van belang zijn - zoals arbeidstevredenheid, betrokkenheid en verloopintentie – en organisationele rechtvaardigheid. GW maakt tot op heden nog geen gebruik van een module met vragen waarmee ervaren organisationele rechtvaardigheid kan worden gemeten. Ook blijkt uit een eerste literatuuronderzoek dat nog niet onderzocht is wat de rol van organisationele rechtvaardigheid binnen het JD-R Model zou kunnen zijn.Doel. Het doel van dit onderzoek is om vast te stellen wat de rol is van organisationele rechtvaardigheid binnen het werkbelevingsonderzoek zoals dat gebruikt wordt door GW om de effecten van de reorganisatie op het defensiepersoneel te onderzoeken.Deelnemers, procedure en onderzoeksontwerp. Er deden 1190 personen mee aan het onderzoek, 904 mannen en 195 vrouwen. In 91 gevallen was het geslacht niet bekend. Er waren 132 militairen en 1058 burgermedewerkers. De meest voorkomende leeftijdskeuze was ’35-44 jaar’ met 346 keer. Het onderzoek werd uitgevoerd bij een eenheid waar reeds een werkbelevingsonderzoek werd verricht. Er vond geen steekproeftrekking plaats. Alle medewerkers werd per e-mail, voorzien van toelichting, verzocht mee te doen. Middels een hyperlink kwam men bij de onlinevragenlijst die eenmalig werd afgenomen in dit surveyonderzoek.Meetinstrumenten. Alle stellingen die zijn gebruikt om de verschillende rechtvaardigheidsvariabelen (distributief, procedureel, informationeel en interpersoonlijk) te meten zijn ontleend aan het werk van Colquitt (2001). Werkstress werd gevormd door middel van schaalreconstructie waarbij alle items van cynisme en mentale uitputting werden samengevoegd en gemiddeld. Cynisme, mentale uitputting en toekomstonzekerheid werden gemeten met stellingen uit het werkbelevingsonderzoek zoals dat standaard wordt gebruikt door GW. Dit geldt ook voor de controlevariabelen aard aanstelling, geslacht, leeftijd, hoogste burgeropleiding, hoeveel jaar werkzaam bij Defensie.Resultaten. Na lineaire regressieanalyse bleek dat de onafhankelijke variabelen tezamen 6 tot 13% van de variatie in werkstress verklaren. Ook bleek dat toekomstonzekerheid en de verschillende vormen van organisationele rechtvaardigheid als moderator significante voorspellers zijn voor werkstress. De interactietermen zijn niet significant. De controlevariabele militair/burger is een significante voorspeller voor werkstress. Conclusie. De eindconclusie van dit onderzoek luidt dat geen van de verschillende vormen van organisationele rechtvaardigheid een significante modererende invloed hadden op de relatie toekomstonzekerheid - werkstress.