Een onderzoek naar de wijze waarop resocialisatie van levenslang gestraften in de Nederlandse praktijk wordt verwezenlijkt in het licht van artikel 3 en 5 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens

摘要

In hoeverre is de wijze waarop resocialisatie van levenslang gestraften in de Nederlandse praktijk wordt verwezenlijkt in overeenstemming met artikel 3 en 5 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens?Het opleggen van de levenslange gevangenisstraf hoeft in beginsel geen schending van het in artikel 3 EVRM opgelegde verbod op onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing op te leveren. Het EHRM heeft bepaald dat de mogelijkheid om de straf te verkorten wel wettelijk en feitelijk aanwezig moet zijn. Het is van belang dat er voor de veroordeelde enig perspectief op vrijlating bestaat. De Hoge Raad stelt als uitgangspunt dat de herbeoordeling niet meer dan 25 jaar na oplegging van de levenslange gevangenisstraf plaatsvindt en dat na die termijn periodiek de mogelijkheid van herbeoordeling wordt geboden. Hoewel de jurisprudentie van het EHRM niet voorschrijft dat een voorziening tot verkorting van de levenslange gevangenisstraf uitsluitend kan bestaan uit een wettelijk voorgeschreven periodieke herbeoordeling van de straf door een rechter, neemt dat volgens de Hoge Raad niet weg dat het opdragen door de wetgever van een herbeoordeling aan de rechter een belangrijke waarborg vormt dat de tenuitvoerlegging van de levenslange gevangenisstraf in overeenstemming met artikel 3 EVRM plaatsvindt. In het Nederlandse recht ontbreekt vooralsnog een specifieke op de levenslange gevangenisstraf toegesneden mogelijkheid tot herbeoordeling. De tenuitvoerlegging van de levenslange gevangenisstraf in Nederland voldoet niet aan de eisen die voortvloeien uit artikel 3 en 5 lid 1 en 4 EVRM.