Aktieve Immuuntherapie tegen Maligne Glioma op basis van RNA-beladen Dendritische Cellen

摘要

De prognose voor patiënten met maligne glioma blijft bijzonder slecht ondanks aanzienlijke vooruitgang in chirurgische technieken, chemo- en radiotherapie. Er is bijgevolg een absolute nood aan nieuwe therapeutische invalshoeken. In deze studie hebben wij in een experimenteel muismodel het concept onderzocht van aktieve immunisatie tegen maligne glioma op basis van dendritische cellen (DC) die beladen worden met tumorantigenen. De resultaten uit dit experimenteel werk tonen aan dat muis DC op een efficiënte manier kunnen opgeladen worden met totaal RNA van tumorale oorsprong en dat deze DC specifieke antitumorale cytotoxische T cellen kunnen induceren in vitro. Het preventief toedienen van deze cellen in vivo in een experimenteel muis gliomamodel is bovendien voldoende om de helft van de dieren te beschermen tegen intracraniële tumorgroei. Implementatie van in vivo bioluminescentie (BLI) in ons model maakte het mogelijk om verschillende responstypes ten opzichte van DC vaccinatie te onderscheiden. Deze immuunrespons is tumorspecifiek en op zijn minst deels gemedieerd door CD8+ T cellen. Om het effect van immuunsuppressieve CD25+ regulatoire T cellen (Treg) – die het opwekken van antitumorale immuniteit kunnen belemmeren – tegen te gaan werden de muizen geïnjecteerd met een anti-CD25 depleterend antilichaam. Alle anti-CD25 behandelde dieren bleken beschermd tegen daaropvolgende ‘challenge’ met glioma tumorcellen. Voor protectie op lange termijn was anti-CD25 behandeling alleen niet voldoende en was immunisatie met DC noodzakelijk. Beide behandelingen resulteerden in een aanzienlijke infiltratie van lymfocyten in de hersenen van dieren met glioma implantatie. Zowel CD4+ als CD8+ effector en geheugencellen waren aanwezig in dit infiltraat en anti-CD25 behandeling verhoogde bovendien de cytotoxische aktiviteit van de effector T cellen. Naast effectorcellen werden ook Treg geëxpandeerd door vaccinatie met DC. Onverwachts resulteerde anti-CD25 behandeling maar niet immunisatie met DC in de lokale aantrekking van myeloïde cellen naar de hersenen van dieren met intracranieel glioma. Deze cellen presenteerden zich als macrofagen en granulocyten en konden niet als Gr-1+ myeloïde suppressor cellen beschouwd worden. Wij menen dat deze gerecruteerde cellen evenmin als tumorgeassocieerde macrofagen kunnen gezien worden maar eerder antitumorale M1 macrofagen zijn. Verder onderzoek naar de functionaliteit van deze cellen en hun verband met Treg is daarom absoluut noodzakelijk. Samengevat hebben wij in deze studie immunotherapie met RNA-beladen DC gevalideerd in een experimenteel glioma model en enkele belangrijke mechanismen ontrafeld inzake antitumorale immuniteit en immuunsuppressie. In het bijzonder willen we het translationeel aspect van dit onderzoek benadrukken met als finaal doel het verbeteren van de prognose van GBM patiënten.