Pengajian tahfiz Al-Quran dan Qira’at di Kelantan: Satu tinjauan terhadap peranan Dato’ Haji Muhammad Nor Bin Ibrahimud

摘要

Pengajian tahfiz al-Quran di Kelantan adalah yang terawal di antara negeri-negeri di Malaysia iaitu pada tahun 1937. Pengajian qiraat di Kelantan pula dikira terawal iaituudbermula pada awal tahun 1950-an. Hasil kajian menunjukkan bahawa Haji Muhammad Nor bin Ibrahim merupakan tokoh sarjana Islam yang telah menabur bakti kepada negara Malaysia amnya dengan menjadi guru perintis di Kelas Pengajian Menghafaz AlQuran dan Ilmu Qiraat di Masjid Negara, Kuala Lumpur pada tahun 1966. Kelas tahfiz al-Quran ini adalah kelas yang terawal di Malaysia. Hasil penubuhan kelas inilahudlahirnya Darul Quran, Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (JAKIM), sebuah institusi pengajian tinggi kerajaan yang menawarkan kursus diploma tahfiz al-Quran dan qiraatuddi Malaysia. Beliau juga telah berjasa kepada negeri kelahirannya Kelantan dengan mengadakan kelas tahfiz al-Quran secara informal di rumahnya bermula pada 1937 danudsecara formalnya di Masjid Muhammadi, Kota Bharu pada tahun 1980. Beliau telah menghasilkan sebuah karya di dalam bidang qiraat iaitu ‘Suluhan Dar al-Na’im Bagi Penuntut Bacaan Nafi’ bin Abi Nu’aym’. Dalam perkembangan semasa di Kelantanuddidapati pengajian Tahfiz dan Qiraat telah mendapat perhatian yang sangat istimewa daripada pihak kerajaan sejak tahun 1990 dengan penubuhan Maahad Tahfiz wa alQira’atudyang pertama di Pulai Condong. Pengajian ini telah dikembangkan selepas itu dengan menambah beberapa buah lagi pusat pengajian tahfiz yang berorentasikan pengajian sains di Berangan Tumpat, Bukit Panau Tanah Merah, Kg. Nipah Bachok, Beris Kubor Besar Bachok. Pada masa yang sama pusat-pusat pengajian tahfiz wa alQira’at ini telah juga dibangunkan oleh individu-individu bagi menampung keperluanudpengajian tahfiz di kalangan anak-anak Islam di Kelantan khususnya dan di Malaysia amnya. Perkembangan ini juga sudah tentu mempunyai hubungan rapat dengan sumbangan yang diberikan oleh . Haji Muhammad Nor bin Ibrahim seperti yanguddinyatakan di atas. Dalam konteks inilah kertas ini akan membicarakan beberapa sumbangan yang telah diberikan oleh mantan Mufti Kerajaan Kelantan Haji Muhammad Nor Bin Ibrahim dalam membangunkan program pengajian tahfiz dan Qiraat iniudmelalui beberapa pendekatannya yang tersendiri sebagaimana yang dapat dikesan melalui beberapa sumber maklumat terutamnya daripada murid beliau dan ahli keluarga beliau sendiri. Semoga kertas ini dapat menonjolkan sumbangan beliau yang besar seterusnya meneliti sejauhmana hubungannya dengan perkembangan pengajian tahfiz yang sedang berjalan dalam sistem pendidikan umat Islam khususnya di negeri Kelantan.