FIZYCZNE PODSTAWY ORAZ TECHNICZNY SPOSOB REALIZACJI TERMODYNAMICZNEJ METODY OCENY DEFORMACJI OSRODKA SKALNEGO

摘要

W artykule przedstawiono podjete w KGHM CUPRUM- CBR prace nad pomiarem zmian cisnienia w gorotworze naruszonym procesem eksploatacji. Zaproponowane rozwiazanie wykorzystuje zjawisko przepuszczalnosci osrodka skalnego, ktora zalezy od stopnia jego deformacji bedacej z kolei pochodna cisnienia eksploatacyjnego. Zjawiska przeplywow filtracyjnych plynow w osrodku skalnym oraz procesow sorbcyjno-dyfuzyjnych stanowia podstawe fizyczna opracowanej termodynamicznej metody oceny stanu gorotworu. W metodzie tej, identyfikacja przeplywow filtracyjnych gazu w osrodku skalnym bedzie odbywac sie na podstawie pomiaru zmian cisnienia powietrza w wydzielonej przestrzeni. Procesy sorbcyjno--dyfuzyjne beda identyfikowane na podstawie pomiaru zmian cisnienia oleju hydraulicznego wprowadzonego pod cisnieniem do sondy pomiarowej umieszczonej w otworze badawczym. Dla praktycznej realizacji termodynamicznej metody oceny stanu gorotworu opracowano i wytworzono odpowiedni uklad pomiarowy skladajacy sie z sondy pomiarowej, przetwornikow cisnienia, aparatury rejestrujacej i ukladu zasilajacego. Opracowana metoda pomiarowa umozliwi obserwacje i ocene procesu deformacji calego ukladu geomechanicznego obejmujacego warstwy stropowe, fragmenty calizny, filary technologiczne oraz skaly spagowe. W pierwszej kolejnosci prace zostaly ukierunkowane na rozpoznanie procesu odksztalcania sie warstw stropowych. Przedstawiona, termodynamiczna metode oceny stanu gorotworu nalezy traktowac jako propozycje do zastosowania, szczegolnie w podziemnych zakladach gorniczych, w ktorych wystepuje zagrozenie tapaniami i zawalami.