Procesy inwolucji (zasuszania), a nastepnie ewolucji (ponownego rozwoju) gruczolu mlekowego zachodza u krowy w ostatnim trymestrze ciazy. Czas od naturalnego lub wymuszonego zakonczenia laktacji do porodu i zdojenia siary nazywa sie umownie okresem zasuszenia. Trwa on przewaznie od 40 do 60 dni, co wystarcza do stworzenia w organizmie krowy odpowiednich warunków do szybkiego wzrostu plodu, prawidlowego przebiegu porodu i okresu poporodowego oraz dobrej plodnosci i wysokiej wydajnosci mlecznej w nastepnej laktacji (3, 6, 7, 12, 15, 27, 32). W okresie tym zachodza w gruczole mlekowym zmiany, które w pierwszej fazie (2-4 tygodnie) polegaja na ograniczeniu zdolnosci komórek wydzielniczych do syntezy i sekrecji mleka (36), a nastepnie na ich apop-tozie (l, 37,39). Po trwajacym 2-4 tygodnie odpoczynku (faza druga), kiedy ma miejsce pelne zasuszenie, zachodzi ponowny rozwój tkanki wydzielniczej (trzecia faza okresu zasuszenia). W tej fazie, która przypada na ostatnie 2 tygodnie ciazy, nablonek gruczolowy ulega proliferacji oraz róznicowaniu (dyferencjacji), czego konsekwencja jest produkcja siary, a po poro-dzie - mleka (7, 37). W okresie zasuszenia zachodzi przede wszystkim usuwanie komórek starego nablonka wydzielniczego i zastepowanie ich nowymi (11). Inwolucja gruczolu mlekowego przebiega spontanicznie, chociaz jej inicjacja jest zaprzestanie pozyskiwania mleka (11, 22, 32, 37, 39).
展开▼
