Efektywnosc stosowania powszechnie dostepnych materialow odpadowych jako barier ochronnych srodowiska wodnego w skladowiskach siarczkowych odpadow metali niezelaznych

摘要

Celem przedstawionych badan bylo okreslenie efektywnosci barier/warstw ochronnych z materialow odpadowych (popiolow elektrownianych i komunalnych osadow sciekowych) jako sorbentow metali z kwasnych wyciekow infiltrujacych przez warstwe siarczkowych odpadow z flotacyjnego wzbogacania rud metali niezelaznych (na przykladzie odpadow z flotacji rud miedzi). Doswiadczenia prowadzono jako porownawcze badania przeplywowe w symulowanym cyklu 4-letnim na dwoch kolumnach wypelnionych odpadami pomiedziowymi o miazszosci 1 m - referencyjnej R oraz doswiadczalnej z barierami D. Kolumny zasilano porcjowo symulowanym polimetalicznym roztworem ARD (Acid Rock Drainage) o pH 1,5 i najwyzszych stwierdzonych stezeniach metali. Badane bariery wykazaly wysoka efektywnosc sorpcji kationow mobilnych metali (Mn, Ni, Zn, Cd), wspomagajaca naturalna zdolnosc krzemianowych odpadow pomiedziowych do wiazania metali o niskiej ruchliwosci - Cu, Cr, Pb i Fe. Zastosowanie barier spowodowalo rowniez obnizenie dolnych granicznych wartosci pH dla fazy sorpcji calkowitej metali mobilnych oraz dla sorpcji w fazie przejscia wszystkich metali. Stwierdzono, ze przy zastosowaniu barier przy powszechnie wystepujacych nizszych stezeniach metali sladowych i pH>4 w ARD i wodach porowych skladowisk odpadow rud metali niezelaznych oraz znaczacej zdolnosci wiazania metali o niskiej mobilnosci przez te odpady, zagrozenie uwalniania metali sladowych z tych skladowisk praktycznie nie bedzie wystepowalo.