SKlAD GATUNKOWY, TERMIN MIGRACJI I DYNAMIKA LICZEBNOsCI MSZYC 'NIEZIEMNIACZANYCH' W UPRAWIE ZIEMNIAKA W RozNYCH REJONACH KRAJU

摘要

Mszyce naleza do najwazniejszych wektorow chorob wirusowych ziemniaka i z tego wzgledu maja szczegolnie duze znaczenie w nasiennictwie tej rosliny. Obecnie najwazniejsze znaczenie gospodarcze ma wirus Y ziemniaka (Potato virus Y, PVY), zaliczany do tzw. wirusow "ciezkich", wywolujacych czesto ostre schorzenia u roslin w wyniku czego nastepuje zdrobnienie bulw i spadek plonu. Ocenia sie, ze zagrozenie tym wirusem w naszym kraju zwieksza sie (Chrzanowska 2004), a przyczyna wedlug autorki sa m.in. zmiany w populacji jego szczepow oraz zwiekszenie sie w uprawie odmian (szczegolnie zagranicznych) o bardzo niskiej odpornosci na PVY, a takze uprawa odmian nie bedacych w krajowym rejestrze, przeznaczonych do przetworstwa spozywczego. Dominuja 2 szczepy PVY:normalny (zerowy-PVY deg ) i nekrotyczny (PVYN). Wymieniona autorka uwaza, ze w Polsce od 20 lat szerzy sie dosc slaby ale bardzo infekcyjny szczep PVY nazwany PVYNW. Rowniez wyniki badan Kaczmarek i wsp. (1998) przeprowadzonych w latach 1995-1997 w kilku miejscowosciach, wykazaly wyzsze porazenie bulw roznych odmian ziemniaka PVYN niz PVY deg , niezaleznie od miejscowosci. srednie z lat i miejscowosci porazenie bulw tymi szczepami wynioslo odpowiednio 84,8 i 15,2%. Podobne wyniki uzyskali Kostiw i Robak (2004). Mniejsze znaczenie gospodarcze maja wirusy M (Potato virus M, PVM) i S ziemniaka (Potato virus S, PVS). Wprawdzie obydwa wystepuja powszechnie w Polsce, ale przewazaja izolaty nie wywolujace ostrych objawow chorobowych roslin ziemniaka. Szczegolnie dotyczy to P VS. Znaczenie PVM moze byc niekiedy duze w przypadku porazenia roslin odmian silnie reagujacych na infekcje tym patogenem (Chrzanowska i Zagorska 1996).