Mozliwosci wykorzystania znaczników molekularnych w hodowli zbóz o zwiekszonej tolerancyjnosci na toksyczne dzialanie jonów glinu

摘要

Presja ekonomiczna wymuszajaca obnizanie kosztów produkcji w rolnictwie powoduje coraz powszechniejsze upraszczanie lub wrecz rezygnacja ze stosowania plodozmianu, co w konsekwencji prowadzi do ponad 70% udzialu zbóz w strukturze zasiewów. Ponadtowzrost specjalizacji gospodarstw rolnych w produkcji okreslonych gatunków roslin ma wplyw na ograniczenie lub eliminacje nawozenia organicznego oraz zwiekszenie nawozenia mineralnego. Wymienione czynniki stymuluja procesy prowadzace do wzrostu zakwaszenia gleb. W Polsce okolo 58% gleb ma pH ponizej 5,0. Wraz ze wzrostem zakwaszenia gleby wzrasta rozpuszczalnosc kompleksów glinu w wodzie, a co za tym idzie jego toksycznosc dla roslin. Pojawiaja sie wówczas formy jonowe A1(0H)_2~+, Al(OH) ~(2+) Al~(3+), które bez przeszkód moga byc pobierane przez korzenie. Ograniczenie negatywnych skutków toksycznosci glinu poprzez neutralizacje gleby wapnem gaszonym czy palonym jest rozwiazaniem malo efektywnym, gdyz ze wzgledu na niska ruchliwosc Ca(0H)2 oraz CaO w wodzie pozadane dzialanie tych zwiazków ogranicza sie do warstwy ornej. Naglaca staje sie potrzeba poznania nowych oraz wykorzystania znanych mechanizmów obrormych szeregu gatunków odpornych na toksyczne dzialanie jonów glinu celem efektywnego wytwarzania nowych odmian zbóz o zwiekszonej tolerancyjnosci.W niniejszej pracy zostanie omówione dzialanie glinu na rosliny oraz znane mechanizmy tolerancyjnosci na glin. W ramach poszczególnych gatunków roslin zbozowych przedstawione zostana molekulame aspekty zagadnienia, takie jak: lokalizacja genów tolerancyjnosci, markery molekulame tych genów oraz ich wykorzystanie w pracach hodowlanych czy tez prace dotyczace modyfikacji roslin.