Miejsce i rola rolnictwa w gospodarce narodowej

摘要

Sprawy rolnictwa budzily i budzanadal duze zainteresowanie, a nawet wzbudzaja spore emocje, zarówno wkrajach wysoko rozwinietych, jak i w krajach rozwijajacych sie. W tej pierwszej grupie krajów rolnictwo jest przedmiotem zainteresowania spoleczeństwa, zwlaszcza ze wzgledu na jego nadzwyczaj wazne miejsce w polityce gospodarczej kraju i wysokosc wydatków budzetowych na j ego wsparcie. W tych krajach, mimo duzych wydatków budzetowych na polityke rolna, rolnicy nie sa grupa obywateli zadowolonychze swojej sytuacji materialnej i pozycji spolecznej. Bardzo czesto postrzega sie ich jako trouble makers: w wymiarze politycznym, ekonomicznym i spolecznym. W krajach rozwijajacych sie rolnictwo jest nadal bardzo wazna, a nawet glówna dziedzina gospodarowania, zatrudnienia i utrzymania rodzin. W tych krajach sytuacja w rolnictwie rzutuje bezposrednio na kondycje bytowa bardzo duzej czesci spoleczeństwa; rolnictwo jest tam wazne, bo decyduje bardzo czesto o zyciu i smierci. W krajach bogatych ten zwiazek nie jest istotny. Kraje bogate moglyby istniecbez wlasnego rolnictwa. Do takiej sytuacji jednak nie dochodzi, nawet w takim kraju, jak Japonia, gdzie warunki do produkcji rolnej sa wyjatkowo trudne, ziemi uprawnej bardzo malo, a koszty produkcji rolnej kilkakrotnie wyzsze niz w innych krajach. Dlaczego niektóre kraje wysoko rozwiniete (np. Szwajcaria, Norwegia, Japonia) nie rezygnujaze swego bardzo kosztownego rolnictwa? Przeciez juz dosc dawno wysoki stopień samowystarczalnosci zywnosciowej krajuprzestal byc uwazany za warunekjego bezpieczeństwa zywnosciowego, zwlaszcza w krajach o wysokim PKB na mieszkańca. Dlaczego Unia Europejska decyduje sie wydawac corocznie kilkadziesiat miliardów euro na wspieranie swojego rolnictwa? A wiec rolnictwo jest z jakichs wzgledów wazne, takze w krajach najwyzej rozwinietych, Pytanie o miejsce i role rolnictwa we wspólczesnych gospodarkach i spoleczeństwach jest zasadne i prowadzi w niektórych wypadkach do zaskakujacych odpowiedzi Rozwazania o miejscu iroli rolnictwa wnosza tez sporo wiedzy o potrzebach i problemach tych spoleczeństw Rolnictwo, najstarsza obok lowiectwa dziedzina aktywnosci gospodarczej czlowieka, ciagle kryj e wiele taj emnic, nie tylko w warstwie pr odukcyjnej, ale tez w jego usytuowaniu w systemie spoleczno-ekonomiczno-przyiodniczymkrajul,1 Dyskusja nad miejscem i rola rolnictwa w tym systemie stala sie szczególnie bogata i wazna w krajach Unii Europejskiej, miedzy innymi ze wzgledu na koniecznosc zreformowania polityki rolnej ipolityki rozwoju obszarów wiejskich, Nowe aspekty tej dyskusji zwiazane satez z poszerzeniem Unii o 10 krajów, w tym 8 bylych krajów socjalistycznych.