Richard Linklater’?n Uyu?uk Filmi ve Antik Yunan Perspektifinden Bir Kamusal Alan ??zümlemesi

摘要

Antik Yunan toplumu, ?zellikle Atinal?lar modern Bat? uygarl???n?n tamamen z?tt? olan bir ya?am felsefesine sahiplerdi. Ba?ta aristokratlar ve filozoflar olmak üzere, toplumun ayr?cal?kl? s?n?f?n?n ideal ya?am tan?m? ?zgürlükle s?k? ili?ki i?indeydi. ?zgürlük ise kent devletinin en ?nemli alametifarikas?yd?. ??zgürlük, yurtta??n hem insani hem de yurtta?l?k niteli?ini yüceltecek dü?ünsel etkinlikleri ger?ekle?tirebilmesi i?in imkan yarat?yordu. Bu nedenle ?zgürlü?ü k?s?tlayan üretim ve ekonomiyle ili?kili ?al??ma etkinlikleri kamusal alan?n temel meselesi olmaktan, en az?ndan ‘ideal’ olmaktan ??kar?ld?. ‘?deal’ olan ise dü?ünce ve felsefenin üretimiydi. ?o?unlukla kamusal alanda yap?lan ??lenler ya da y?netsel toplant?lar bunu ger?ekle?tiren etkinliklerdi. Kent devletinde kamusal alanlar, yurtta?lar?n birbirleriyle organik ileti?im kurmas? i?in bir ama? olarak g?rülmekteydi. Günümüzde ise kamusal alanlar ?o?unlukla ekonomiye ve rastlant?sall?klara b?rak?lm??; yurtta?lar?n yabanc?la?m?? ili?kilerinin zorunlu ortakl??? haline gelmi?tir. Günümüz modern devletlerindeki kamusal ya?am iktisadi üretimi ve ekonomi etkinliklerini ‘ideal’ hale getirmi?tir. Bu makale Richard Linklater’?n Uyu?uk (Slacker) filminde Antik Yunanc? dünya g?rü?ünün sinemasal olarak olu?turuldu?unu g?stermeyi ama?lamaktad?r. Film bunu birbirine ba?l? iki olgu etraf?nda yapmaktad?r. ?lki Antik Yunanc? bir bi?imde iktisadi üretimi idealize etmeyen ki?ilerin varl???yla, ikincisi ise bu ki?ilerin kamusal alan? ve gündelik hayat? dü?ünsel etkinliklerin üretim co?rafyas? olarak kullanmas?yla. Bu ?er?evede filmin ??zümlemesinde, modern kamusal alanlar olarak kentin devinimi üzerine dü?ünmeye imkan veren flaneurlük kavram? kullan?lmaktad?r. ?ünkü flaneur ki?i Walter Benjamin’in metinlerinde vurguland??? gibi kenti g?zlemleyip, üzerine dü?ünce üretmeye bo? zaman? olan ki?idir ve ?o?u zaman modern kentin filozof imgelerinden birini olu?turur. ?te yandan filmde ?al??ma faaliyetlerine y?neltilen hor g?rünün kuramsal tarih i?indeki yerleri de a???a ??kar?lacakt?r.